Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, 5-7 Aralık 2023 tarihleri arasında Strazburg’da yaptığı toplantıda, Türkiye’den Osman Kavala ve Selahattin DemirtaÅŸ’ın derhal serbest bırakılmalarını istedi.
Komite, Osman Kavala’nın Gezi Parkı olayları ve darbe giriÅŸimiyle ilgili iddialarla halen tutuklu bulunmasının ve hakkında “ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezası verilmesinin” Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi’ni (AÄ°HS) ihlal ettiÄŸini hatırlattı.
Kavala’nın tutuklanmasının, AÄ°HM’in, kendisinin “bir suç iÅŸlediÄŸine ve gizli bir amaç güttüğüne iliÅŸkin makul şüpheyi destekleyecek delillerin yokluÄŸunda” gerçekleÅŸtiÄŸine iliÅŸkin 10 Aralık 2019 tarihli kararında, tutuklamaların “onu susturmak ve diÄŸer insan hakları savunucularını caydırmak amacıyla yapıldığının (18. madde) tespit edildiÄŸini hatırlattı.
Kavala’nın tutukluluÄŸuna son verme yetkisine sahip olan Anayasa Mahkemesi önünde iki ayrı ÅŸikayetin bulunduÄŸunu ve 1,5 yıldır beklediÄŸini hatırlatan Komite, “Devletin, AÄ°HS’in 46/1 maddesi uyarınca Mahkeme kararına uyması ve bunun sonucunda Türkiye’nin, baÅŸvuranın tutukluluÄŸuna son vermek ve derhal serbest bırakılmasını saÄŸlamak için gerekli tüm tedbirleri alması gerektiÄŸi” dile getirildi.
Kavala hakkında delil olmaksızın “ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezasının kesinleÅŸmesinden” derin üzüntü duyduÄŸunu ifade eden Bakanlar Komitesi, Kavala’nın derhal serbest bırakılması yönündeki sayısız çaÄŸrılarına raÄŸmen sözleÅŸme maddeleri ihlal edilerek hapiste tutulmasına son verilmesini istedi.
Komite, “Ä°lgili tüm Türk makamlarına, Türkiye’nin, AÄ°HS ve Anayasa kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini saÄŸlamaları konusunda bir kez daha güçlü bir ÅŸekilde çaÄŸrıda bulunduÄŸunu” belirtti ve “Kavala’nın derhal serbest bırakılmasının saÄŸlanmasını” istedi.
Komite ayrıca Türk yetkilileri, Mart 2024 toplantısından önce, Avrupa Konseyi Sekretaryası ile “baÅŸvuranın derhal serbest bırakılmasını saÄŸlamak için ulusal sistem içerisinde mevcut olan araçların belirlenmesi” amacıyla sonuç odaklı ve yapıcı diyalog için, üst düzey teknik temaslarda bulunmaya çağırdı.
Demirtaş ve Yüksekdağ dosyası
Bakanlar Komitesi’nin, Türkiye ile ilgili ele aldığı 4 dosya arasında eski HDP eÅŸ genel baÅŸkanları Selahattin DemirtaÅŸ ile Figen YüksekdaÄŸ dosyası da yer aldı. DemirtaÅŸ ve YüksekdaÄŸ’ın TBMM’nin seçilmiÅŸ üyeleri olduÄŸu, “suç iÅŸlediklerine iliÅŸkin makul şüpheyi destekleyecek delillerin yokluÄŸunda tutuklandıklarının” tespit edildiÄŸi belirtilen kararda, bu eylemle, AÄ°HS’in 5’inci maddesinin ihlal edildiÄŸi belirtildi.
Kavala gibi, DemirtaÅŸ’ın tutuklanmasının da, “tutuklamanın gizli bir amaç güttüğünü” düzenleyen AÄ°HS’nin 18’inci maddesine aykırı olduÄŸu” hatırlatıldı. AÄ°HM tarafından yalnızca Kavala ve DemirtaÅŸ için, 18’inci madde iÅŸletilmiÅŸti. Açıklamada, Türk makamlarının, “baÅŸlangıçta tutuklanmalarına neden olan suçlamalardan serbest bırakıldıkları ve ÅŸu anda farklı bir yargılama sürecinde tutuklu bulundukları” yönündeki iddialarının da hem Komite hem de AÄ°HM tarafından reddedildiÄŸi belirtildi.
Tutukluluk yerine alternatif tedbir
Komite, Demirtaş davasında, Anayasa Mahkemesi önünde başlattıkları davanın tamamlanmasına kadar tutukluluk yerine alternatif tedbirlerin araştırılması yoluyla, başvuranların derhal serbest bırakılmasının sağlanması çağrısında bulundu.
Komite açıklamasında, Avrupa Konseyi üyesi devletlere, Genel Sekretere ve Avrupa Konseyi organlarına, baÅŸvuranların devam eden tutukluluk konusunu Türk makamlarıyla temaslarında gündeme getirmeleri ve bu konuyu gündeme getirmek için “acil eylem çaÄŸrısında bulunmaları” yönündeki davetlerini de yineledi.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türk makamlarınca adım atılmaması durumunda DemirtaÅŸ ve YüksekdaÄŸ dosyasının Mart 2024’teki toplantıda yeniden görüşülmesine karar verdi.
NHY/ VOA Türkçe
