Türkiye, 2023 yılında Avrupa’da en çok kömür kullanan ülke haline geldi. Almanya ve Polonya’yı geride bırakan Türkiye, 2024 yılında da bu konumunu korumayı hedefliyor. Ancak bu durum, hem Türkiye’nin hem de Avrupa’nın iklim hedeflerine ulaşmasını zorlaştırıyor. Çevre ve iklim alanında çalışan düşünce kuruluşu Ember, Türkiye’nin kömür kullanımındaki artışın Avrupa’nın karbon emisyonlarını azaltma çabalarını baltaladığını belirtiyor.
Ember’in raporuna göre, Türkiye 2020 yılında Avrupa’da en çok kömür kullanan üçüncü ülke oldu. Türkiye’nin kömür tüketimi, 2019 yılına göre yüzde 4,5 artarak 65 milyon ton seviyesine ulaştı. Bu rakam, Almanya’nın 132 milyon ton ve Polonya’nın 116 milyon tonluk tüketimlerinin ardından geliyor. Ancak Türkiye, 2021 yılında Almanya ve Polonya’nın kömür tüketimlerindeki düşüşe rağmen kendi tüketimini artırmaya devam etti. Ember’in tahminlerine göre, Türkiye 2021 yılında 70 milyon ton kömür tüketecek ve Almanya ile Polonya’yı yakalayacak.
Türkiye’nin kömür kullanımındaki artışın nedenleri arasında, ekonomik büyüme, elektrik talebindeki artış, yerli kaynaklara yönelme ve yenilenebilir enerjiye geçişteki yavaşlık sayılabilir. Türkiye, elektrik üretiminin yüzde 33’ünü kömürden sağlıyor. Bu oran, Avrupa ortalamasının iki katından fazla. Ayrıca Türkiye, halen inşaat halinde olan veya planlanan 37 adet yeni kömür santrali ile Avrupa’da en çok kömür santrali inşa eden ülke konumunda.
Türkiye’nin kömür bağımlılığı, hem kendi iklim hedeflerine hem de Avrupa’nın iklim hedeflerine zarar veriyor. Türkiye, Paris Anlaşması’na taraf olmasına rağmen henüz resmi olarak onaylamadı. Türkiye, 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını yüzde 21 azaltmayı taahhüt etti ancak bu hedefin yeterli olmadığı eleştiriliyor. Ember’in raporuna göre, Türkiye’nin kömür kullanımındaki artış, Avrupa Birliği’nin (AB) karbon emisyonlarını azaltma hedefini de tehlikeye atıyor. AB, 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını yüzde 55 oranında azaltmayı ve 2050 yılına kadar karbon nötr olmayı hedefliyor.
Türkiye ve AB arasında iklim konusunda iş birliği yapılması gerektiği vurgulanıyor. Ember’in raporunda, “Türkiye ve AB arasında iklim konusunda daha fazla iş birliği yapılması hem iklim krizine karşı mücadelede hem de ekonomik faydalar sağlamada önemli bir fırsat sunuyor” deniliyor. Raporda, Türkiye’nin yenilenebilir enerjiye geçişini hızlandırması ve kömür santrallerini kademeli olarak kapatması gerektiği belirtiliyor.
- NHY/ Euronews
