Türkiye’de yaşlı nüfus oranı hızla yükselirken, bu durum beraberinde ekonomik ve sosyal riskleri de getiriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı 2024 yılı “İstatistiklerle Yaşlılar” verilerine göre, ülkedeki yaşlı nüfus 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaşarak toplam nüfusun yüzde 10,6’sını oluşturdu. Uzmanlar, bu oranın önümüzdeki yıllarda daha da artacağını ve Türkiye’nin demografik yapısında köklü değişimlere yol açacağını belirtiyor.
Artan yaşlı nüfus, sağlık hizmetlerinden sosyal güvenliğe kadar birçok alanda yeni düzenlemeleri zorunlu kılarken, yaşlıların ekonomik durumları da dikkat çeken bir konu haline geldi. TÜİK verileri, Türkiye’de her dört yaşlıdan birinin yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle kadınlar bu riskten daha fazla etkileniyor.
Yaşlı Nüfus Hızla Büyüyor
2019 yılında 7 milyon 550 bin 727 olan yaşlı nüfus, 2024’te 9 milyon 112 bin 298’e yükseldi. Nüfus projeksiyonlarına göre bu oran, 2030’da yüzde 13,5’e, 2040’ta yüzde 17,9’a, 2060’ta ise yüzde 27’ye ulaşacak. Türkiye, hâlâ genç nüfus yapısına sahip olsa da yaşlı nüfusun artış hızı, gelecekte sosyal güvenlik ve sağlık sistemleri üzerinde ciddi bir baskı oluşturacak.
Türkiye’de yaşlı nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında, 65-74 yaş grubundakilerin oranı yüzde 63,4’e yükselirken, 85 yaş ve üzerindekilerin oranı yüzde 7,8’e geriledi. Bununla birlikte, 100 yaşını aşan kişi sayısı ise 7 bin 632 olarak kaydedildi.
Yaşlı Bağımlılık Oranı Artıyor
Toplumun yaşlanmasıyla birlikte bağımlı nüfus oranı da yükseliyor. Yaşlı bağımlılık oranı, yani 65 yaş ve üzerindeki bireylerin 15-64 yaş grubundaki bireylere oranı, 2019’da yüzde 13,4 iken 2024’te yüzde 15,5’e çıktı. Bu oran 2040 yılında yüzde 25’i aşabilir.
Ortanca yaş, yani nüfusu yaşa göre ortadan ikiye bölen değer, 2024 itibarıyla 34,4 olarak hesaplandı. 2030’da 37,1’e, 2040’ta ise 41,4’e çıkması bekleniyor. Uzmanlar, Türkiye’nin hızla yaşlanan nüfus yapısına uyum sağlamak için sosyal politikaların gözden geçirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Türkiye’nin En Yaşlı Kenti Sinop
TÜİK verileri, Türkiye’de en yaşlı nüfusa sahip ilin Sinop olduğunu ortaya koyuyor. Sinop’u Kastamonu ve Giresun takip ederken, en genç nüfusa sahip il ise Şırnak olarak kaydedildi.
Türkiye’de 65 yaşına ulaşan bireyler için beklenen yaşam süresi ortalama 17,4 yıl olarak hesaplandı. Erkekler için bu süre 15,7 yıl iken, kadınlar için 19 yıl olarak belirlendi. Kadınlar, erkeklerden ortalama 3,3 yıl daha uzun yaşıyor.
Eğitim Seviyesi Yükseldikçe Yalnız Yaşayan Yaşlı Sayısı Artıyor
2024’te yaşlı nüfus içinde okuma yazma bilenlerin oranı yüzde 87,5’e yükseldi. Ancak kadınlar arasındaki okuryazarlık oranı hâlâ erkeklere göre daha düşük.
Türkiye’de yaşlı bireylerin yaşadığı hanelerin sayısı 6 milyon 726 bin 583’e ulaşırken, tek başına yaşayan yaşlı bireylerin sayısı 1 milyon 750 bin 900 olarak tespit edildi. Tek başına yaşayan yaşlıların çoğunluğunu kadınlar oluşturuyor.
Her Dört Yaşlıdan Biri Yoksulluk Riski Altında
TÜİK’in yoksulluk ve yaşam koşulları istatistiklerine göre, 2024 yılında Türkiye’de toplam nüfusun yüzde 29,3’ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunurken, bu oran yaşlı nüfusta yüzde 23,3 olarak hesaplandı.
Cinsiyet bazında incelendiğinde, yaşlı erkeklerde yoksulluk veya sosyal dışlanma riski yüzde 22,3, yaşlı kadınlarda ise yüzde 24,2 olarak belirlendi. Kadınların yoksulluk riskinin erkeklerden daha yüksek olması, yaşlı kadınların ekonomik güvencesizliğinin daha büyük bir sorun haline geldiğini gösteriyor.
Uzmanlar, Türkiye’nin hızla yaşlanan nüfus yapısına uyum sağlayabilmesi için sosyal güvenlik sisteminin güçlendirilmesi, yaşlılara yönelik destek programlarının artırılması ve yaşlı bakımı hizmetlerinin yaygınlaştırılması gerektiğine dikkat çekiyor. Önümüzdeki yıllarda yaşlı nüfusun artışıyla birlikte, bu alandaki politikaların revize edilmesi kaçınılmaz görünüyor.
Kaynaklar: TÜİK, (SGK 2024 verileri, Birleşmiş Milletler Nüfus Projeksiyonları
