Büyük Menderes Irmağındaki Yüzer Atıklar

Büyük Menderes Havzasındaki maden, enerji, tarım ve diğer faaliyetlerden dolayı oluşan aşınımlardan kaynaklı yoğun bir erozyon yaşanmaktadır. Bu faaliyetler sırasında toprak yüzeyindeki yıpranma ve aşınımdan dolayı aşırı yağışlarda, toprak yüzeyindeki birçok materyaller sellerle Menderese ve oradan da Ege denizine kadar taşınmaktadır. Ayrıca yerleşim yerlerinde insan kaynaklı büyük-küçük birçok atık ve çöplerin rastgele derelere ve çaylara atılması ayrı bir atık yükü olarak Menderes Irmağına yüklenmektedir. Yağış sezonunda yükselen sularla bu yüzer atıklar Büyük Menderese ulaşmakta ve Menderes Irmağının yatağını bozmakta çok kötü görüntüler oluşturmaktadır. Bu bozunda ister istemez nehir çevresindeki tarihi dokuya da aşırı zarar vermektedir.

Bu oluşan olumsuzluğu gidermek ve hem tarım arazilerini hem de ege denizini taşınan bu yüzer atıklardan korumak mümkündür. Özellikle Söke Regülâtörü önüne kurulan Yüzer çelik bariyerden, tüm Regülatörlerin öncesine konulması ve özellikle de Sarıkemer Tarihi Taş Köprünün önüne bu yüzer bariyerden konulması ile bu tarihi eser birçok tehlikeden ve yüzer atıklardan yaşanan baskısından kurtarılmış olur. O tarihi yapının da korunması sağlanmış olur. Kısaca Büyük Menderes Irmağındaki yüzer büyük kütleli ağaç, ev eşyaları ve diğer atıklardan her regülatör öncesi kurulacak Yüzer Bariyerlerle Menderes yatağı kısmen temiz kalır ve Menderes Deltasında çirkin görüntü oluşmadığı gibi, çürüme ve diğer reaksiyonlar sonucu oluşan bozunmalarla ortaya çıkan kokular önlenmiş olur.

Özellikle sulama sezonunda kapatılan Regülatör Kapakları sonucunda yüzer atık yığılmaları daha fazla oluşmaktadır. O kadar yığılma oluyor ki, adeta birer adacık görüntüsü vermektedir. Bunun bir kısmı ise sulama kanallarına geçerek sulama kanallarını da tıkamaya kadar vardırabilir. Bunun önlenmesi ve sulama kanalları aracılığı ile tarım arazisine bu tür atıkların taşınmasının önlenmesi için Söke Regülatörü önüne kurulan Yüzer çelik bariyerlerin her regülatör öncesine konulması, Menderesin yatağının daha temiz kalmasını sağlamış olur. Ayrıca Büyük Menderes Irmağı üzerindeki Sarıkemer Tarihi Taş Köprü de bu yüzer atıklar yüzünde yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Bu görülen tehlikenin giderilmesi için zaman geçirilmeden Tarihi Taş Köprünün öncesine bu Yüzer Çelik Bariyerin konularak yüzer atık basıncından ve taşkınlarla oluşan basınç ve daha fazla çarpmalarla oluşacak aşınmaların önüne geçilmelidir. Bu basit önlemle bu tarihi yapının korunması da sağlanmış olur.

Bir diğer sorun ise gerek ölmüş yabani hayvanların ve ölmüş evcil hayvan bedenlerinin nehirle taşınması sonucu, süreç içinde bunlardaki çürüme sonrası oluşan birçok bakteri ve virüsten dolayı hastalıkların ortaya çıkması da mümkündür. Bunun önlenmesi de yine bariyerlere takılan bu tür bedenlerin yetkili görevlilerce anından alınıp zarar vermeyecekleri bir şekilde bertaraf etmeleri de hayati önemdedir.

Sonsöz olarak diyoruz ki; Menderes Irmağı üzerindeki kurulu her sulama regülâtörü önüne yüzer bariyerler kurulması, bariyerlerin önüne yığılan atıkların alınıp uygun bir şekilde bertaraf edilmesidir. Ayrıca Tarihi Sarıkemer Taş köprü de bu tür Yüzer bir bariyerle korumaya alınmalıdır. Bu tarihi köprü daha önceden tescillenmiştir. (1) “Aydın İli, Söke İlçesi, Sarıkemer Mahallesi. Büyükmenderes Nehri üzerinde bulunan ve Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 12.06.1982 tarih ve A-3632 sayılı kararı ile tescil” edilmiştir.

Öyle tescilli ve koruma kararlı bir tarihi köprünün bu halde bırakılması ve korunması yönünde ek bir önlemin alınmaması bu kararın gereğine uyulmadığını göstermektedir. Bu karar ve tescilin ruhuna uygun her tür önlemin alınmasını tekrar hatırlatıyor ve talep ediyoruz.

(1)-https://korumakurullari.ktb.gov.tr/Eklenti/48252,aydin-ili-soke-ilcesi-sarikemer-mahallesi-tescilli-sari-.pdf?0