Türkiye’deki mültecilerin yüzde 70’i pandemi sürecinde iÅŸini kaybetti

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Göç Örgütü’nün 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü öncesinde açıkladığı Küresel EÄŸilimler Raporu’na göre 2019 yılı sonu itibarıyla dünyada 79,5 milyon kiÅŸi zorla yerinden edildi. Ulusal ve uluslararası kuruluÅŸlarca yapılan araÅŸtırmanların hemen hepsi, mülteciler için hayatın giderek daha zor hale geldiÄŸini ortaya koyuyor.

Türkiye’de ise yüzde 92’si Suriyeli olmak üzere toplam 3,9 milyon yerinden edilmiÅŸ kiÅŸi yaşıyor.

Göç Ä°daresi Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre Türkiye’de evlerini terk etmek zorunda kalmış yaklaşık 3,6 milyon Suriyeli göçmen bulunuyor ve bunların 1,6 milyonunu çocuklar oluÅŸturuyor.

Geçim sıkıntısı, yoksulluk, eğitime ve sağlık hizmetlerine erişimde zorluklar yaşayan mülteciler, koronavirüs salgını sürecinden de en çok etkilenen dezavantajlı gruplar arasında yer alıyor.

Gündelik masrafları arttı

Dünya Mülteci Günü öncesinde yayımlanan Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu araÅŸtırması, dünyadaki en büyük mülteci nüfusuna ev sahipliÄŸi yapan ülke olan Türkiye’de yaÅŸayan mültecilerin koronavirüs salgınından nasıl etkilendiklerini inceledi.

Türkiye’de araÅŸtırmaya katılan mültecilerin yaklaşık %70’i pandeminin baÅŸlangıcından bu yana iÅŸlerini kaybettiklerini raporladı. Ek olarak, %80’e yakını gündelik masraflarının gözle görülür ÅŸekilde arttığını belirtti.

Araştırmada, bu ve diğer faktörlerin çok sayıda mülteci ailenin aşmakta zorlandığı büyük bir ekonomik uçurum yarattığı belirtilen çalışmada, mülteci ailelerin yarısından çoğunun bu masrafları karşılamak için borç almayı da içeren çeşitli yollar bulmaya mecbur bırakıldığı ifade edildi.

Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu Başkanı Francesco Rocca araştırmanın bulgularıyla ilgili şunları söyledi:

“COVID-19, dünyanın en korunmasız insanlarının bazılarının yaÅŸadıkları güçlükleri iyice arttırıyor. ÇoÄŸu mülteci zaten yoksulluk sınırının altında yaşıyor ve geçimlerini saÄŸlayamıyorlardı. Åžimdi, kazandıkları az geliri de kaybettiler, bu da onları ilaç ve gıdayı da içeren temel ihtiyaçlarından kısmaya zorluyor.”

“Bu sosyo-ekonomik etkiler zamanla daha da kötüleÅŸecek, sadece gıda güvenliÄŸi ve kötü beslenme deÄŸil, ailelerin üzerinde kurulan baskı ile çocuk işçiliÄŸi ve cinsiyet temelli ÅŸiddet gibi ciddi korunma riskleri potansiyelini de ortaya çıkartacaktır.”

Son 10 yılda en az 100 milyon kişi evini terk etmek zorunda kaldı

BM Mülteci Örgütü’nün Küresel EÄŸilimler Raporu ise zorla yerinden edilme olaylarının artık dünyadaki insanların %1’inden fazlasını -her 97 kiÅŸiden birini- etkilediÄŸini ortaya koydu.

2019 yılı sonu itibarıyla 79,5 milyon insanın yerlerinden edilmiÅŸ olduÄŸunu ifade eden BM Mülteci Örgütü, daha önce ‘toplamda bu kadar yüksek bir sayının’ görülmediÄŸi kaydediyor.

Rapora göre, 1990’lı yıllarda her yıl ortalama 1,5 milyon mülteci evlerine geri dönebiliyorken, son 10 yılda bu sayı yılda yaklaşık 385 bine düştü.

BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, “Günümüzde zorla yerinden edilme olgusunun deÄŸiÅŸim geçirerek yalnızca çok daha yaygın olmakla kalmayıp kısa süren, geçici bir olgu olmaktan çıktığına tanık oluyoruz” diyor.

Küresel Eğilimler Raporu, yerlerinden edilmiş olan 79,5 milyon kişinin 45,7 milyonunun kendi ülkeleri içinde diğer bölgelere kaçan insanlar olduğunu gösteriyor.

4,2 milyonu sığınma talebinin sonuçlanmasını bekleyen insanlar, 29,6 milyonu ise mülteciler ve kendi ülkesini terk etmek zorunda kalan diğer insanlar oluşturuyor.

2010 yılından beri zorla yerinden edilme durumları neredeyse ikiye katlandığı ve son on yıl içerisinde 100 milyon kişinin evini terk etmek zorunda kaldığı ifade ediliyor.

Türkiye’deki Suriyeli genç mülteciler

YaÅŸar Ãœniversitesi Avrupa BirliÄŸi (AB) Jean Monnet Göç Kürsüsü tarafından hazırlanan ‘Türkiye’deki Genç Mültecilerin Durum ve Ä°htiyaç Analizi’ raporuna göre, Türkiye’deki Suriyeli gençlerin yüzde 46’sı ne iÅŸ yaÅŸamına dahil olabiliyor ne de eÄŸitim görebiliyor.

AraÅŸtırmaya katılan bin 500 genç mültecinin yalnızca 43’ü Türkiye’de eÄŸitimlerine devam ediyor.

‘Çalışmak zorunda olmak’, genç mültecilerin eÄŸitimlerine devam edememelerinin en önemli nedeni olarak ortaya çıkarken bunu “gelir yetersizliÄŸi” ve “Türkçe konusundaki yetersizlik” takip etti.

Katılımcıların yüzde 11’i Türkiye’de düzenli bir iÅŸte çalıştıklarını belirtirken, geri kalanın çalışamama sebepleri arasında yüzde 34,7 ile ‘iÅŸ fırsatlarının az olması’ ve yüzde 24.9 oranıyla ‘Türkçe dil yeterliliÄŸinin olmaması’ yer aldı.

Katılımcıların yüzde 62’si ‘Türkçe kursunun en çok ihtiyaç duydukları kurs’ olduÄŸunu belirtiyor.

“Suriyeli çocuklar çocuk işçiliÄŸinde sömürüye maruz kalıyor”

Ä°nsan Hakları DerneÄŸi (Ä°HD) Dünya Mülteciler Günü öncesi yayımladığı basın açıklamasında Türkiye’de tüm göçmen çocukların eÄŸitim alması gerektiÄŸini ve saÄŸlığa eriÅŸim önündeki tüm engellerin ortadan kalması gerektiÄŸini kaydetti:

“En düşük ücrete tabi oluÅŸu Suriyeli çocuklar çocuk işçiliÄŸinde sömürüye maruz kalmaktadırlar. Okul çağında binlerce çocuk atölyelerde, tarım alanlarında, atık toplama işçiliÄŸinde, sokaklarda çalışmak zorunda bırakılmaktadırlar” ifadeleri yer aldı.

“Çalışma hakları saÄŸlanmalı, güvencesiz ve güvenliksiz çalışmaya zorlanmalarına karşı devlet gereken tedbirleri almalıdır. EÅŸit iÅŸ ve eÅŸit ücret politikası uygulanmalıdır. Politikacıları ayrımcı dili bir an önce terk etmeye davet ediyoruz. Ayrıca mültecilerin geri gönderilme tehditlerine maruz bırakılmalarının önüne geçilmeli, geri gönderilme uygulamalarına son verilmelidir.”

Göç Ä°daresinin verdiÄŸi rakamlara göre 2020’ye kadar geri gönderme merkezlerinde hedeflenen kapasitenin 19 bin 476 kiÅŸi olduÄŸunu belirten Ä°HD, “Geri Gönderme Merkezlerinde birçok hak ihlali duyumu alınmakta ancak gerekli olan incelemelere izin verilmemektedir” diyerek geri gönderme merkezleri ve geçici barınma merkezleri olan kampların denetime açılması gerektiÄŸini kaydetti.

“Kaçakçılara kiÅŸi başı 650 dolar”

Ä°nsan Hakları DerneÄŸi (Ä°HD) Dünya Mülteciler Günü baÄŸlamında hazırladığı basın açıklamasında Türkiye’deki mültecilerin durumuna iliÅŸkin basına yansıyan bazı örneklere yer verdi:

“2018-2019 yılında Türkiye karasularında 97 mülteci ya yaÅŸamını yitirmiÅŸ ya da kaybolmuÅŸtur. En son 17 Haziran’da Bodrum’da mültecileri taşıyan tekne batmış ve 12 mülteci yaÅŸamını yitirmiÅŸtir.

“Haziran 2019’da alınan bilgiye göre Tarsus GazipaÅŸa Mahallesinde bir adrese ihbar sonucunda giden emniyet mensupları 26’sı çocuk, 4’ü kadın olmak üzere 54 Suriyeliyi bir evde kilitli ve aç bırakılmış vaziyette bulmuÅŸlardır.

“Suriyelilerin Ä°dlib’ten Ä°stanbul’a gitmek için kaçakçılara kiÅŸi başı 650 dolar ödedikleri öğrenilmiÅŸtir. Deniz yolu ile Türkiye sınırını geçmek isteyenlerin de yine insan kaçakçılarının kurbanı olduÄŸu bilinmektedir.

“Ocak 2019 yılında Ankara sitelerde çıkan yangında 5 Suriyeli, Haziran 2019’da Kocaeli’de bir tekstil fabrikasında çıkan yangında ise 3 Suriyeli, 1 Afgan olmak üzere 4 mülteci yaÅŸamını yitirmiÅŸtir. Kocaeli’nde meydana gelen yangın ile ilgili gizlilik kararı getirilmiÅŸtir.”

“Türkiye’deki göçmenler ülkelerine geri gönderilmelidir”

Kadir Has Ãœniversitesi’nin her sene hazırladığı Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları AraÅŸtırması’nın 2020 raporuna göre, Türkiye’de özellikle Suriyeli göçmenlerden duyulan rahatsızlık büyük ölçüde sürüyor.

AraÅŸtırmaya katılanların yüzde 12,2’si Suriyelilerden ‘memnun olduÄŸunu’ ifade ederken, yüzde 56’sı Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerden ‘memnun deÄŸil’. Geri kalanlar ise ‘ne memnun ne memnun deÄŸil’ yanıtı verdi.

Katılımcıların yüzde 48,7’si ‘ucuz ve kaçak iÅŸgücü saÄŸlamaları’ nedeniyle iÅŸsizliÄŸi artırmaları sebebiyle Suriyeli sığınmacılardan memnun olmadığını belirtti.

Türkiye’nin göçmenlere karşı nasıl bir politika izlemesi gerektiÄŸi sorulan katılımcılar yüzde 34,1 oranında ‘göçmen alımına son verilmeli’ diye yanıtlarken; yüzde 30,7 oranında ‘Türkiye’deki mevcut göçmenler ülkelerine geri gönderilmelidir’ yanıtını verdi.

Ä°stanbul Politik AraÅŸtırmalar Enstitüsü 12 Haziran’da yayımladığı “Ä°stanbul’da Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Tutumlar” araÅŸtırmasına göre katılımcılar Türkiye’nin en önemli sorununu ekonomi, ikinci en büyük sorununu ise Suriyeli göçmenler olarak yanıtladı.