Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi: Türkiye’nin Durumu ve Küresel Eğilimler

3 Mayıs 2024

Gazetecilik, toplumların bilgiye erişimini sağlayan ve demokrasinin işleyişinde kritik bir rol oynayan bir meslektir. Ancak, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından her yıl yayımlanan Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi, gazetecilik mesleğinin karşı karşıya olduğu zorlukları ve sınırlamaları gözler önüne seriyor. 2023 yılında Türkiye’nin durumu, önceki yıllara göre daha da kötüleşerek, 180 ülke arasında 165. sıraya gerilemişti. Bu durum, ülkedeki basın özgürlüğü ortamının “çok ciddi” olarak nitelendirildiği ve siyasi baskıların arttığı bir dönemi işaret ediyor.

2024 yılında ise Türkiye, biraz olsun toparlanarak 158. sıraya yükselmiş. Ancak bu yükseliş, diğer ülkelerdeki durumun kötüleşmesinden kaynaklanıyor ve Türkiye’nin basın özgürlüğü açısından “çok vahim” kategorisinde yer almasına engel olmuyor. RSF’nin endeksi, ülkeleri siyasi, ekonomik, yasal, sosyal ve güvenlik olmak üzere beş kategoride değerlendiriyor. Türkiye’nin düşük puanları, özellikle siyasi baskılar ve medya üzerindeki kontrol gibi alanlarda ciddi sorunlar yaşadığını gösteriyor.

Norveç, yedinci yıl üst üste en yüksek puanla (95,18) birinci sırada yer alarak, basın özgürlüğü konusunda örnek bir ülke olmaya devam ediyor. İrlanda’nın dört sıra yükselerek ikinci sıraya yerleşmesi ve Danimarka’nın bir sıra gerileyerek üçüncü sırada yer alması, İskandinav ülkelerinin bu alandaki istikrarını gösteriyor.

Endeksin alt sıralarında yer alan ülkeler arasında Vietnam, Çin ve Kuzey Kore gibi Asya ülkeleri bulunuyor. Bu ülkelerde bağımsız gazetecilik yapmanın zorlukları ve medya üzerindeki devlet kontrolü, basın özgürlüğünün ciddi şekilde kısıtlandığını gösteriyor.

2023 Endeksi ayrıca, dijital ekosistemin sahte içerik endüstrisinin basın özgürlüğü üzerindeki hızlı ve olumsuz etkilerine dikkat çekiyor. Bu durum, gazetecilik mesleğinin geleceği için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Gazetecilerin karşılaştığı bu zorluklar, sadece mesleki bir mesele olmanın ötesinde, toplumun bilgiye erişim hakkı ve demokratik işleyiş için de büyük önem taşıyor.

Gazetecilik, özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi için mücadele etmeye devam ederken, bu zorlukların üstesinden gelmek için uluslararası toplumun desteği ve iş birliği şarttır. Basın özgürlüğünün korunması ve geliştirilmesi, sadece gazetecilerin değil, tüm toplumun sorumluluğudur. Bu sorumluluk, özgür ve adil bir dünya için atılacak adımların başlangıcıdır.

NHY, Haber Merkezi