Türkiye, KKTC’de mülklerine erişemeyenlere tazminat ödemeye mahkum edildi

22 Eylül 2023

Türkiye, Kıbrıs’ın kuzeyindeki mülklerine erişemeyen kişilere 60 milyon euroluk tazminat ödemeye mahkum edilmişti. Ancak bu kararı uygulamadığı için Avrupa Konseyi’nden sert tepki aldı.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2005 yılında verdiği bir kararda, Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) mülkiyet haklarını ihlal ettiğine hükmetmişti. Mahkeme, Türkiye’nin 1974’teki askeri müdahaleden sonra adanın kuzeyinde kalan ve Rumların mülkiyetinde olan taşınmaz mallara erişimini engellediğini belirtmişti. Bu nedenle, Türkiye’nin hakları ihlal edilen kişilere 40 milyon euro tazminat ödemesine ve kararın ilk verildiği tarihten bu yana tahakkuk eden yaklaşık 20 milyon euroluk faizi de ödemesine karar vermişti.

Ancak Türkiye, bu kararı tanımadığını ve uygulamayacağını açıklamıştı. Türkiye, KKTC’nin bağımsız bir devlet olduğunu ve AİHM’nin yetkisinin olmadığını savunmuştu. Ayrıca, Türkiye, KKTC’de mülkiyet sorununu çözmek için İç Tazminat Komisyonu adlı bir mekanizma kurulduğunu ve bu komisyonun AİHM tarafından da tanındığını ileri sürmüştü.

Bununla birlikte, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, AİHM’nin verdiği kararları denetlemek üzere üç ayda bir toplanan bir organ olarak, Türkiye’nin tazminat ödemesi konusunda ısrarcı oldu.

Komite, son toplantısında yaptığı açıklamada, Türkiye’nin tazminat ödemesindeki gecikmelerin sadece bireysel mağdurları tazminattan mahrum bırakmakla kalmadığını, aynı zamanda Türkiye’nin Avrupa Konseyi üyesi olarak uluslararası yükümlülüklerine de açıkça saygısızlık teşkil ettiğine dikkat çekti. Komite, Türk makamlarını, bir kısmı 2007’den bu yana ödenmemiş olan ‘adil tazminatı’, tahakkuk eden faiziyle birlikte, daha fazla gecikmeden ödemeye davet etti.

Türkiye’nin bu talebe nasıl cevap vereceği merak konusu. Zira Türkiye, AİHM’ye en fazla başvuru yapılan ülke konumunda. 2022’de toplam 45 bin 500 başvuru gerçekleşirken bu rakam, 44 bin 250 başvurunun yapıldığı bir önceki yıla göre artış gösterdi. Bu başvuruların büyük bir kısmı insan hakları ihlalleriyle ilgili. AİHM’nin bir çok kararına uymayan, uygulamaktan kaçan Türkiye’nin bu karara uyması da beklenmiyor… Klasik “yok hükmündedir” açıklaması yapılarak konunun geçiştirmesi bekleniyor…