Ömer Hayyam, 11. yüzyılda yaşamış ünlü bir İranlı şair, matematikçi ve astronomdur. Hayatı boyunca birçok bilimsel eser vermiş, özellikle cebir ve geometri alanlarında önemli katkılarda bulunmuştur. Ancak onu tüm dünyaya tanıtan ve ölümsüzleştiren eseri, Rubailer adı verilen dört mısralık şiirleridir.
Rubailer, Ömer Hayyam’ın felsefi, mistik ve aşk dolu düşüncelerini yansıtan, kimi zaman ironik, kimi zaman hüzünlü, kimi zaman da neşeli bir üslupla kaleme alınmıştır. Rubailerde Hayyam, hayatın anlamını, ölümün gerçekliğini, Tanrı’nın varlığını ve insanın kaderini sorgular. Aynı zamanda yaşamın güzelliklerinden, şarabın tadından, aşkın coşkusundan ve dostluğun değerinden bahseder.
Rubailerin sayısı tam olarak bilinmemektedir. Bazı kaynaklara göre bin civarında, bazılarına göre ise daha azdır. Rubailerin bir kısmı Hayyam’ın ölümünden sonra kaybolmuş veya başka şairlere atfedilmiştir. Rubailerin en ünlü çevirisi ise 19. yüzyılda İngiliz şair Edward FitzGerald tarafından yapılmıştır. FitzGerald, Hayyam’ın rubailerini serbest bir şekilde yorumlayarak İngilizceye aktarmış ve büyük bir ilgi görmüştür. FitzGerald’ın çevirisinden bir örnek şöyledir:
“Bir kadeh şarap ile bir kitap
Bir ekmek dilimi yanında da bir kuzu budu
Ve sen… sen yanımda otururken
Vahşi çöl bana cennet olurdu.”
Ömer Hayyam’ın Şiir Dünyası: Rubailer ve Anlamları, tarihin en muhteşem kitaplarından biridir. Bu kitapta Hayyam’ın şiirlerini hem orijinal Farsça metinleriyle hem de Türkçe çevirileriyle bulabilirsiniz. Ayrıca Hayyam’ın hayatı ve eserleri hakkında detaylı bir giriş yazısı da kitabın başında yer almaktadır. Ömer Hayyam’ın Şiir Dünyası: Rubailer ve Anlamları’nı okuyarak hem bu büyük şairin dünyasına girebilir hem de hayata dair derin ve anlamlı mesajlar alabilirsiniz.
