İstanbul Planlama Ajansı (İPA) Başkanı Dr. Buğra Gökçe, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Türkiye’de emeklilerin ekonomik koşullarını ve gelir adaletsizliğini çarpıcı verilerle ortaya koydu. Gökçe’nin verdiği rakamlar, hükümetin emeklilere yönelik politikalarının yetersizliğini ve sosyal adaletin giderek bozulduğunu gözler önüne seriyor.
Açlık Sınırı ve Emekli Maaşları Arasındaki Derin Uçurum
En düşük emekli maaşı, yapılan zamla birlikte 14.469 TL’ye yükseltilirken, Türkiye’de açlık sınırı 23.256 TL olarak hesaplanıyor. Bu, kişi başına günlük sadece 194 TL’ye denk geliyor. Ortalama kira bedeli ise 19.922 TL. Gökçe, iki emeklinin aynı evi paylaşması durumunda dahi, maaşlarının sadece 23 gün boyunca temel gıda ihtiyaçlarını karşılamaya yeteceğini, kalan 7 gün ise aç kalacaklarını vurguladı. Bu durum, Türkiye’de emeklilerin yalnızca geçinmek değil, hayatta kalmak için dahi mücadele verdiğini gösteriyor.
Artan Emekli Sayısı, Azalan Bütçe Payı
Gökçe’nin dikkat çektiği bir diğer önemli nokta, emeklilere ayrılan bütçe payının düşmesi. AKP iktidarının son 15 yılında, emekli sayısı yüzde 85,3 oranında artarken, bütçeden emeklilere ayrılan pay yüzde 2,7 azaldı. 2009 yılında bütçeden yüzde 18,3 pay ayrılırken, bu oran 2024’te yüzde 15,6’ya geriledi. Özellikle EYT düzenlemesiyle birlikte emekli sayısındaki artış, mevcut kaynakların yetersiz kalmasına yol açtı. Gökçe, bu durumu “Daha fazla emekliye, daha az pay ayrılıyor” sözleriyle eleştirdi.
Emeklilerin Alım Gücü Hızla Eridi
En düşük emekli maaşı ile 2019 yılında 7,3 gram altın alınabilirken, bugün bu miktar sadece 4,8 grama düştü. Bu, emeklilerin alım gücündeki erozyonun açık bir göstergesi. Beş yıl içinde maaşlar enflasyona ve ekonomik krize yenik düşerken, emekliler temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanır hale geldi.
İstanbul’da Emeklilik, Açlığın Eşiğinde Yaşam Mücadelesi
İstanbul’da 4 milyon 827 bin hanenin 811 bini yalnızca emekli maaşı ile geçimini sağlıyor. Bu hanelerin 465 bini, en düşük emekli maaşı ile geçinmeye çalışıyor. Gökçe, bu hanelerin açlık sınırının da altında koşullarda yaşadığını belirtti ve “Yaklaşık 16 milyon emeklimizi açlıkla imtihan eden bu politikaları reddediyor, kınıyoruz” ifadelerini kullandı.
Gelir Adaletsizliği ve Çözüm Önerisi
Buğra Gökçe’nin açıklamaları, Türkiye’de gelir adaletsizliğinin boyutlarını açıkça ortaya koyuyor. Emeklilerin giderek daha da yoksullaştığı bir ekonomik yapı, toplumun tüm kesimlerini etkileyen sosyal sorunlara zemin hazırlıyor. Uzmanlar, emekli maaşlarının yaşam maliyetlerini karşılayacak düzeyde yeniden düzenlenmesi ve sosyal güvenlik sisteminin adil bir yapıya kavuşturulması gerektiğini vurguluyor.
İstanbul Planlama Ajansı’nın verileri, emeklilerin yalnızca açlık sınırıyla değil, onurlu bir yaşam hakkı için mücadele verdiğini hatırlatıyor. Bu durum, ekonomik ve sosyal politikaların yeniden ele alınması gerektiğinin altını çiziyor.
