Emekçiye simit zammı

Ücretsiz izin ödeneği günlük 50, aylık 1500 liraya yükseltilecek

TBMM’de görüşmeleri süren torba yasa tasarısına göre, ücretsiz izne çıkarılan işçiye halen günlük 47.70 lira olarak ödenen destek tutarı 50 liraya çıkartılacak. Aylık ödenek de 1420 liradan 1500 liraya yükseltilecek. Günde 3 liradan düşük, ayda ise 80 lira fazla para geçecek  ücretsiz izne çıkarılan emekçinin eline. Açlık sınırının 2736 liraya yükseldiği dikkate alınırsa gülünç tutarla 1 ay geçinmeye çalışacak korunaksız işçi.

Dayanılmaz hayat pahalılığının her yanı sardığı ortamda emekçiye reva görülen zam komik olduğu kadar son derece düşündürücü ve rencide edici. Ancak bir simit alınabilir bu  artışla.

31 Mart’ta sona eren kısa çalışma ödeneğinin ardından ekonomik olarak zorlanan esnaf ve diğer işverenler ücretsiz izin uygulamasına can simidi gibi sarıldı. Henüz verileri açıklanmayan, önümüzdeki günlerde sonuçları ortaya çıkacak 31 Mart sonrası ücretsiz izne gönderilen emekçi sayısının arttığı kesin.  Eğer uzatma kararı alınmazsa ücretsiz izin uygulaması da 17 Mayıs’ta sonlanacak.

Torba yasa tasarısında, ayrıca genelde yiyecek ve içecek sektöründe çalışan, hiçbir yardım almayıp ücretsiz izne çıkarılacak 3 milyon kişiye de günlük 50, aylık 1500 lira nakdi yardım ödenmesi öngörülüyor. Yanı sıra, Ramazan ayı boyunca kapalı olup  sadece paket servis yapacak yiyecek ve içecek sektöründeki işyerlerinde mart ayında sigortalı çalışan ve nisan ile mayıs aylarında  ücretsiz izne gönderilmeyen, yani çalışmaya devam edenlerin işçi ve işveren sigorta primleri devlet tarafından karşılanacak. Bu kişiler adına toplam 1341 liralık sigorta primi İşsizlik Sigortası Fonu’ndan SGK’ya ödenecek. Salgının sönümlenmemesi, işyerlerinin kapalı olması durumunda iki aylık ödemenin sonunda emekçilerin geleceği belirsiz.

Salgını fırsat olarak değerlendiren bazı işverenler kamuoyunda “Kod-29” olarak bilinen uygulama ile işçiyi kıdem tazminatı ödemeden kapının önüne koydu. 4857 sayılı iş yasasının 25.maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “ Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davrandığı” gerekçesiyle on binlerce işçi işten çıkarıldı. Genelde sendikalaşma çalışmalarının yürütüldüğü işyerlerinde yoğunlaşan uygulamadan ötürü 2020 yılında 176 bini aşkın emekçinin işine  son verildi. Yargı yolu kapalı olan bu konumdaki işçinin işsizlik ödeneği alması  ve yeni işe girip çalışmaları  da olanaksız.

Kamuoyundan ve sendikalardan gelen tepkiler üzerine SGK, Kod-29 uygulamasında değişiklik yapıldığını açıkladı. Değişikliğe karşın işten çıkarmaların sürmesinden kaygı duyuluyor.  İşçi sendikaları özellikle  salgında yaygınlaşan, emekçiyi vuran uygulamanın tümü ile sonlandırılmasını  talep ediyor. Çünkü 4857 sayılı Yasanın 25. Maddesine sarılarak kolaylıkla işçiyi kapının önüne koyabiliyor patronlar.