Emekçinin tepesindeki kılıç

İşçi ve işverenin yoğun uzatma talebine rağmen kısa çalışma ödeneği uygulaması bu ay sonu bitecek.

Erdoğan’ın uygulamanın 31 Mart’ta sonlandırılacağını açıklaması patron ve emekçilerde ”soğuk duş etkisi” yarattı. Uygulamanın bitmesiyle ekonomik olarak zorlanan küçük esnaf ve işyeri sahipleri maaşını ödemekte güçlük çektiği çalışanını zorunlu olarak ücretsiz izne gönderecek. İşçi çıkarma yasağının 17 Mayıs’a dek sürecek olmasından ötürü patronlar ücretsiz izine zorunlu sarılacak.
Kısa çalışma ödeneğinin sonlanması  kuşkusuz emekçiyi de olumsuz etkileyecek. Uygulama kapsamında eline en az brüt ücretinin yüzde 60’ı, en çok brüt asgari ücretin yüzde 150’si kadar para geçerken, ücretsiz izne çıkarılması halinde  günlük 47.70, aylık 1420 lirayla  geçinmeye çalışacak. İşçinin bir ölçüde soluklanması için bu tutarın  asgari ücret düzeyine çıkarılması  şart.

Ücretsiz izine çıkarma uygulamasının da 17 Mayıs’ta son bulacağı savlanıyor. Eğer bu uygulama da biterse işçiler iyiden iyiye sahipsiz kalacak, ellerine para bile geçmeyecek. Salgının yaraları sarılıncaya ve esnafın durumu düzelinceye değin kısa çalışma uygulamasının sürdürülmesi gerekirken, 31 Mart’ta bitecek olması işçide “işten atılma korkusuna” yol açtı. En büyük çekinceleri, 4857 sayılı iş yasasının 25. Maddesindeki Kod-29 uygulamasıyla, yani iyi ahlak kurallarına aykırı davranışlar gerekçe gösterilerek kıdem tazminatı almadan işlerine son verilmesi.

Emekçinin tepesinde “Demokles’in kılıcı” olarak sallanan Kod-29 ‘la haksız işten çıkarmalar oldukça yaygınlaştı. Özellikle sendikalaşma çalışmalarının başladığı işyerlerinde patronlar Kod-29’a kullanarak işçiyi işten atıyor, emekçinin en temel hakkını, örgütlenme özgürlüğünü engelliyor. Oysa, işçiler yaşanabilir ücret ve daha iyi sosyal haklar için anayasadan kaynaklanan haklarını kullanıyor. Ne yazık ki bu hak  patronların “işten atarım” baskısı ile önleniyor.

Bu zor günlerde devletin hem güç durumdaki esnafa hem de her şeyin ateş pahası olduğu dönemde emekçiye sahip çıkması için kısa çalışma ödeneğini uzatması kaçınılmaz. Aksi durumda 10 milyona aşkın işsizler ordusuna yenileri katılacaktır.

Kısa çalışma ödeneği kapsamında bir yılda  3.7 milyon çalışana 30 milyar, ücretsiz izne çıkarılan 2.5 milyon emekçiye de 10 milyar liraya yakın para ödendi.  Ödemelerin yapıldığı İşsizlik Sigortası Fonu’ndaki  para bir yılda 136 milyar liradan 94 milyar liraya geriledi. (Ajans Biziz)