“Dünya’nın Ağırlığı ve Ölçüm Yöntemleri: Bilim İnsanları Sonunda Cevaba Ulaştı”

15 Haziran 2023

Gezegenimiz Dünya’nın ağırlığını bilmek, uzun bir süre boyunca bilim insanlarının merak ettiği ve çözmeye çalıştığı bir soru olmuştur. Ancak yüzyıllar süren araştırmalar ve çabalar sonucunda, Dünya’nın ağırlığına ilişkin cevaplar ortaya çıkmıştır. Bu süreçte, 1687 yılına kadar Newton’un evrensel çekim yasasının ortaya çıkmasıyla başlayan çalışmalar, 1798 yılına kadar devam etmiştir.

Newton’un evrensel çekim yasası, cisimler arasındaki çekim kuvvetinin kütle ve mesafe ile belirlendiğini açıklar. Bu yasa, Dünya’nın kütlesini hesaplamak için temel bir kılavuz sağlamıştır. Ancak, yasanın denkleminde yer alan G (Gravitasyonel Sabit) değeri o dönemde bilinmediğinden, Dünya’nın ağırlığını kesin olarak hesaplamak mümkün olmamıştır.

Dünya’nın ağırlığını belirlemek için yapılan deneyler, gökbilimciler ve bilim insanları için büyük önem taşımaktadır. 1772 yılında Royal Society tarafından oluşturulan “Çekim Komitesi” ise bu sorunu çözmek için önemli bir adım atmıştır.

Bu komite, İskoçya’daki Schiehallion Dağı’nı kullanarak Dünya’nın ortalama yoğunluğunu ölçmeyi hedeflemiştir. Ekip, dağın muazzam kütlesinin sarkaçları kendine çektiğini gözlemlemiş ve bu hareketi ölçerek Dünya’nın yaklaşık yoğunluğunu hesaplamıştır.

Ancak tam bir çözüm, 1797 yılında G (Gravitasyonel Sabit) değerinin bulunmasıyla gerçekleşmiştir. Bu konuda çalışmalar yapan Jeolog Rahip John Michell, projeyi tamamlayamadan hayatını kaybetmiştir. Ancak Michell’in ekipmanlarını kullanan bilim insanı Henry Cavendish, deneyleri gerçekleştirmek üzere görevlendirilmiştir.

Cavendish, basit bir deney düzeneği kullanarak bilinen bir mesafeden ayrılmış iki metal küre arasındaki çekim kuvvetini ölçmeyi başarmıştır. Bu deneyler sonucunda Dünya’nın küçük küreye uyguladığı yerçekimi kuvveti, tartılarak ölçülebilir hale gelmiş ve kürelerin yoğunluğu bilindiği için Dünya’nın kütlesi hesaplanabilmiştir.