NASA’nın Perseverance keşif aracı, Şubat 2021’den bu yana Mars’ın Jezero Krateri’nde sürdürdüğü araştırmalarda, yaşam ihtimaline dair tartışmaları yeniden alevlendirecek bulgulara ulaştı. Kraterin batısındaki “Neretva Vallis” bölgesinde tespit edilen mineraller, bilim insanlarını “yaşam izleri mi, yoksa sıradan kimyasal süreçler mi?” sorusuyla baş başa bıraktı.
Dünya’daki mikropları andıran izler
Stony Brook Üniversitesi’nden gezegen bilimci Joel Hurowitz’in öncülüğünde yürütülen yeni çalışmada, kil açısından zengin, ince taneli çamurtaşı kayalarda demir ve fosfatla çevrili “benekli” yapılar gözlemlendi. Bu özellikler, Dünya’da genellikle mikroorganizmaların bıraktığı izlerle örtüşüyor.
“Bu tür oluşumları Dünya’da gördüğümüzde, çoğunlukla mikropların organik madde tüketirken geride bıraktığı yan ürünler olduklarını biliyoruz,” diyen Hurowitz, söz konusu minerallerin “potansiyel biyoişaret” olabileceğini ancak kesin bir sonuca varmak için daha fazla veriye ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
“Leopar benekleri” bilim dünyasını heyecanlandırdı
İlginç yapılar, “Cheyava Falls” adı verilen kayada keşfedildi. Yüzeyinde görülen milimetre ölçeğindeki benekler, bilim insanlarının deyimiyle “haşhaş tohumları” ve “leopar benekleri”ni andırıyor. Bu beneklerin etrafındaki siyah halkalarda demir ve fosfat yoğunlaşması saptandı. Dünya’da bu tür bileşimler, mikropların sülfatları indirgediği ortamlarda görülebiliyor.
“Bu benekler büyük bir sürpriz oldu,” diyen Queensland Teknoloji Üniversitesi’nden astrobiyolog David Flannery, Dünya’daki benzer örneklerin sıklıkla mikrobiyal fosilleşmeyle ilişkili olduğuna dikkat çekti.
Perseverance örnek topladı: Gizemli “Sapphire Canyon”
Perseverance, 21 Temmuz 2024’te Cheyava Falls kayasından bir örnek de topladı. “Sapphire Canyon” adı verilen bu örnek, şimdiye kadar aracın topladığı 25’inci numune oldu. NASA araştırmacısı Morgan Cable, bu örneği “gizemli” olarak tanımlayarak, “Organiklerle ilgili ipuçları görüyoruz ama bu, yaşamdan mı yoksa tamamen jeolojik bir süreçten mi kaynaklanıyor, henüz bilmiyoruz,” dedi.
Organik karbon ve kimyasal reaksiyonlar
Yeni çalışmaya göre, kayalarda tespit edilen organik karbon, “redoks” adı verilen kimyasal tepkimelerde rol almış olabilir. Bu tür tepkimeler Dünya’da da mikrobiyal faaliyetlerle ilişkilendiriliyor. Araştırmacılar ayrıca, kayaçlardaki yeşilimsi izlerin “vivianit” adlı minerale işaret edebileceğini, bunun da Mars’ta karmaşık kimyasal süreçlerin yaşandığının güçlü bir kanıtı olabileceğini belirtti.
SETI Enstitüsü’nden Janice Bishop ve Massachusetts Üniversitesi’nden Mario Parente, çalışmayla birlikte yayımlanan değerlendirme yazısında, “Eğer antik Mars’ta mikroorganizmalar yaşadıysa, Jezero Krateri’ndeki göl ortamında sülfatları sülfidlere dönüştürmüş olabilirler,” ifadelerini kullandı.
Son söz: Numuneler Dünya’ya dönmeden kesinlik yok
Tüm bu bulgular heyecan verici olsa da bilim insanları temkinli. NASA yetkilileri, Perseverance’ın mevcut ekipmanının sınırlarına ulaştığını, numunelerin Dünya’ya getirilmeden kesin bir yanıtın verilemeyeceğini hatırlatıyor. Ancak Mars Örnek Getirme Programı, bütçe sıkıntıları ve siyasi öncelik değişiklikleri nedeniyle şimdilik belirsizlik içinde.
NASA’dan Katie Stack Morgan, “Perseverance tasarlanırken asıl amaç, numuneleri Dünya’ya getirene kadar olası biyoişaretlere kadar ilerlemekti. Gerçek hikâyeyi ise Dünya’daki laboratuvarlar anlatacak,” dedi.
Uzmanlar, eğer bu numuneler Dünya’ya dönebilirse, yalnızca Mars’ta değil, evrende yaşamın olasılıklarına dair yepyeni bir kapının aralanabileceği görüşünde.
- “Ahlaksız Davranış” Suçlaması: Türkiye’de Girlband Manifest’e Soruşturma - 11 Eylül 2025
- Perseverance’ın Keşfi: Mars’ta Yaşam İzleri mi, Yoksa Jeolojik Bir Oyun mu? - 11 Eylül 2025
- Kadıköy’de CHP Mitingi: Özgür Özel’den Sert Mesajlar - 11 Eylül 2025
