James Webb Uzay Teleskobu (JWST), gökbilim dünyasında heyecan uyandıran yeni bir keşfe imza attı. Uzayın derinliklerinde, genç bir yıldızın çevresinde bulunan gezegen öncesi diskte alışılmadık miktarda karbondioksit gözlemlendi. Araştırmacılar, söz konusu kimyasal yapının gezegen oluşumuna dair mevcut teorilerle örtüşmediğini belirtiyor.
Yaklaşık 5.550 ışık yılı uzaklıktaki NGC 6357 adlı yıldız doğum bölgesinde yer alan XUE 10 isimli genç yıldız, gezegen oluşum süreçlerine dair önemli bir laboratuvar işlevi görüyor. Ancak elde edilen veriler, bu yıldızın etrafındaki diskin bilinen modellerden çok farklı bir tablo sunduğunu ortaya koydu.
Su Yok, Karbondioksit Çok
Genellikle gezegenlerin oluşumuna uygun sıcak iç bölgelerde su buharı baskın olurken, XUE 10’un çevresindeki diskte neredeyse hiç su bulunmadı. Buna karşın, karbondioksit oranı olağanüstü yüksek çıktı. Stockholm Üniversitesi’nden astrofizikçi Jenny Frediani, “İç bölgelerde su yerine yüksek miktarda karbondioksit tespit ettik. Su o kadar az ki, neredeyse hiç izlenemiyor. Bu, mevcut gezegen oluşum modelleriyle açıklanması zor bir durum” dedi.
Bu sıra dışı yapının, yoğun ultraviyole radyasyonun diskin kimyasını değiştirmesinden kaynaklanmış olabileceği değerlendiriliyor. Araştırmacı Arjan Bik, “Böylesine yüksek bir karbondioksit oranı, yıldızdan ya da çevredeki diğer büyük yıldızlardan gelen ultraviyole ışınımın etkisiyle açıklanabilir” diye konuştu.
JWST’nin Gücüyle Gelen Ayrıntılar
James Webb’in gelişmiş spektrum yetenekleri, sadece karbondioksiti değil, aynı zamanda nadir izotopların varlığını da ortaya çıkardı. Diskte karbon-13, oksijen-17 ve oksijen-18 gibi izotopların tespit edilmesi, bilim insanlarına Güneş Sistemi’nin erken dönemlerindeki kimyasal süreçleri anlama konusunda yeni ipuçları sunuyor.
Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden ekip lideri Maria-Claudia Ramirez-Tannus, bulguların önemini şu sözlerle özetledi: “Çoğu yıldız, yüksek radyasyona maruz kalan bölgelerde oluşuyor. Bu nedenle, gezegenlerin yapı taşlarının bu sert ortamlardan nasıl etkilendiğini anlamak kritik. Atmosfer yapısından yaşanabilirlik potansiyeline kadar birçok faktör bu koşullarla şekilleniyor.”
Teorilerin Yeniden Yazılması Gerekiyor
29 Ağustos’ta Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlanan araştırma, yalnızca XUE 10’un diskiyle sınırlı bir keşif değil. Bulgular, gezegenlerin nasıl ortaya çıktığına dair uzun süredir kabul gören anlayışların da yeniden gözden geçirilmesini gerektiriyor.
Gezegen oluşum modellerinin suyun belirleyici rolüne dayandığını hatırlatan bilim insanları, James Webb’in sağladığı yeni verilerin bu tabloyu köklü biçimde değiştirebileceğini belirtiyor. Bu keşif, gezegen sistemlerinin oluşumunu ve gelecekteki yaşanabilirlik koşullarını anlamada yeni bir dönemin kapısını aralıyor.
- Şimşek’in “Yüksek Gelirli Ülke Olma” Vurgusu Vatandaşın Alım Gücüyle Çelişiyor - 1 Eylül 2025
- Türkiye, Küresel Huzur Endeksi’nde 146. Sırada - 1 Eylül 2025
- Tuncay Keser: “Toplumun Haber Alma Hakkı Felce Uğratılıyor” - 1 Eylül 2025
