Brezilya’da bulunan Navaornis hestiae isimli yeni bir fosil, kuş beyninin dinozorlardan modern kuşlara nasıl evrimleştiğine dair önemli bilgiler sunuyor. Bu fosil, 80 milyon yıl öncesine ait olan ve sığırcık büyüklüğünde bir kuş türüne ait iyi korunmuş bir kafatası. Fosilin olağanüstü korunmuş olması, araştırmacıların beyin gövdesini ve iç kulak anatomisini dijital olarak yeniden yapılandırmasına olanak sağladı ve bu sayede kuşların nöroanatomik evrimine dair daha önce keşfedilmemiş bir geçiş aşaması ortaya çıktı.
Cambridge Üniversitesi paleontoloğu Guillermo Navalón ve Los Angeles Doğa Tarihi Müzesi’nden Luis Chiappe’nin öncülüğünde yapılan çalışma, dinozorlardan günümüz kuşlarına doğru evrilen beyin yapılarının nasıl bir mozaik evrime sahip olduğunu gösteriyor. Navaornis’in kafatası, modern kuşlara benzer yüzeysel bir geometriye sahip olsa da beyni, hem modern hem de arkaik özelliklerin bir karışımını sergiliyor. Beyin boyutu, günümüz kuşlarından daha küçük olsa da, en eski kuşlardan biri olan Archaeopteryx’e göre daha büyük ve daha gelişmiş.
Kuş evriminin kritik bir halkası olarak tanımlanan Navaornis, kuş beyninin kademeli dönüşümüne ışık tutuyor. Bilim insanları, bu fosili iç kulaktaki büyük vestibüler aparat gibi benzersiz özelliklere sahip olmasıyla, denge gibi özel fonksiyonlara sahip ara bir form olarak görüyor. Cambridge Üniversitesi’nden Daniel Field’ın da belirttiği gibi, kuş beyninin evrimsel yolculuğuna dair bu fosil uzun süredir beklenen bir kanıt.
Navaornis’in bulunuşu, dinozor benzeri kuşlarla modern kuşlara daha yakın olan formlar arasında köprü kurarak, kuş beyninin dinozorlardan ayrışıp karmaşık bir yapıya ulaşma sürecini belgeleyen nadir bir fosil kaydı sunuyor.
