24 Kasım 2015
“Hava sahasını ihlal ettiği” gerekçesiyle Rus hava kuvvetlerine bağlı olarak Suriye’de görev yapan savaş uçağı Türk Hava kuvvetlerine bağlı savaş uçaklarınca düşürülür. Düşürülen savaş uçağının sınır ihlali yapıp yapmadığı tartışma konusudur. “Düşürüldüğü sırada uçağın milliyetini bilmiyorduk” açıklamaları yapılır!
Bu olay sonrası Rusya’nın yaptırım uygulamaları neticesinde Türkiye ekonomisi başta turizm ve gıda ihracatı anlamında oldukça büyük zararlar görür.
Putin ile görüşmeye çalışan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a “özür dilemeden görüşme yok” yanıtı konunun hiç de göründüğü kadar basit olmayacağının, bedelleri olacağının göstergesi durumundadır.
Rusya tarafından, uydu görüntüleri eşliğinde İŞİD kontrolü altındaki petrol sahalarından yola çıkan binlerce tanker görüntüleriyle birlikte, Türkiye-İŞİD arasında petrol ticaretini belgeleyen ispatlama girişimleri başlamıştır. Resmi düzeyde kabul görmese de bu ilişki dünyanın gözleri önüne serilmiştir.
Rusya’ya ait savaş uçağının düşürülmesi öncesi yaşanan olaylara da bakmak gerekir.
Suriye’de askeri üsleri bulunan Rusya, 2015 sonlarına doğru Suriye’deki savaşa doğrudan dahil olmuş, 7 Ekim 2015 tarihinde, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Suriye’de IŞİD hedeflerinin Hazar Denizi’nde bulunan 4 savaş gemisinden fırlatılan füzelerle vurulduğunu açıklamıştı. (1)
ABD Savunma Bakanı Carter 8 Ekim 2015 günü yani Rusya’nın Suriye’deki hava operasyonlarının başladıktan bir gün sonra, “Bu saldırılar önümüzdeki günlerde Rusya için haklı olarak korkutan sonuçlar doğuracaktır. Ruslar kayıplardan muzdarip olacak.” Açıklaması yapmıştı.
Bir süre sonra da Rusya Genel Kurmay yetkilileri, 16 Kasım 2015 tarihinde, Suriye’de 1.200’den fazla dolu İŞİD petrol tankerinin imha edildiğini açıklamıştı. (2)
Rusya’nın askeri anlamda savaşa dahil olması, gerek Suriye’de gerekse de Orta Doğu’daki dengeleri değiştirmeye başlamış, güç dengesi Rusya’dan yana dönme eğilimi göstermiş, bu durum ABD’yi oldukça rahatsız etmişti.
Ortadoğu’da kendileri lehine olan güç dengesinin bozulması, inisiyatifin görünür biçimde Rusya’ya kayması nedeniyle rahatsız olan ABD’nin “A” planı dışına çıkması doğaldı! Bunu en güçlü müttefiki Türkiye eliyle yapması da kendisi açısından en iyi sonuç alacağı yoldu!
Suriye konusunda çok istekli davranan, savaşa dahil olmaya canı gönülden istekli olan, “Emevi camiinde namaz kılmaya” hazır Türkiye’nin bu rolü üstlenmesi için gerekli olan kıvılcımı 16 Ekim’de İŞİD petrol tankerlerini vuran Rusya hazırlamıştı.
Rus hava kuvvetleri tarafından vurulan petrol dolu binlerce tankerin Türkiye şirketlerine ait olduğuna yönelik söylentiler dolaşıyordu. Özellikle de Rus savaş uçağı düşürülmesi sonrası, uydu görüntüleri aracılığı ile, Suriye’deki İŞİD bölgelerinden petrolün Tankerlerle Türkiye’ye taşındığı konusunda iddialarda bulunan Rusya’nın açıklamaları bu yöndeydi.
“IŞİD petrolünün ana tüketicisi Türkiye” diyen Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı Anatoli Antonov, “Kasım ayında Türkiye sınırı yakınlarında 16 bin 260 adet petrol tankeri görüldü. Tanker sürücülerinden bazıları yüzlerini hırsız gibi maskelerle kapatıyordu. Uzaydan çekilen görüntüler, tankerlerin sınırı geçtikten sonra Türkiye’de ilerlemeye devam ettiğini gösterdi” ifadelerini kullanıyordu.
Antonov, “Bölgede komşu ülkelerden petrol çalan Türk elitleri ve çetelerden oluşan ortak bir ekip çalışıyor. Binlerce tankerden endüstriyel nitelikte çok büyük boyutta petrol, boru hatlarıyla Türkiye’ye ulaştırılıyor” diye konuşmuştu. (3)
Rusya’nın Suriye’ye yaptığı doğrudan müdahale Türkiye’nin Suriye konusundaki gelecek planlarını da olumsuz etkilemiş, iktidarı rahatsız etmişti. Böylesi bir rahatsızlık, Rus uçağının düşürülmesi için yeterli bir sebepti. Ancak düşünülmeyen, olay sonrası yalnız bırakılma ihtimaliydi ki gerçek oldu. Uğranılan zarar çok büyüktü.
O günlere kadar gerek Suudi Arabistan, Katar gibi belli başlı İslam dünyasından akan sıcak para gerekse İran ile Reza Zarrab aracılığı ile yapılan yasa dışı ticaret sayesinde dünyada yaşanan ekonomik krizden etkilenmeyen Türkiye, Rusya’nın uyguladığı ambargo nedeniyle çok büyük ekonomik kayıplar yaşadı ve ekonomik anlamda sarsıldı.
Turizm neredeyse durma noktasına geldi. Birçok turizm işletmesi iflas yaşadı. İhracata yönelik ve özellikle de Rusya’ya ihraç edilmek üzere üretilen sebze ve meyveler elde kaldı.
Bu sonuçlar, istemese de Türkiye’nin Rusya’ya yanaşmasına, özür dilemesine, yakınlaşmasına be isteksiz de olsa bağlanmasına yol açtı. Uçak düşürme bedelleri olarak yapılan anlaşmalar, S-400 savunma sisteminin alınması, Akkuyu nükleer santral anlaşması içerisine yerleştirilen kapitülasyon, bu defa Türkiye ile ABD ve NATO arasındaki ilişkilerin bozulmasına neden oldu.
ABD, Ortadoğu’daki inisiyatifi geri kazanma amacıyla yapmış olduğu hamlelerle Türkiye’yi kaybetmek üzereydi. Kaybedilen Türkiye değil iktidardı!
Ya iktidarı geri kazanacak ya da tüm dünyada yaptığı gibi değiştirilmesi konusunda çalışacaktı.
Son uyarısını, İngiltere ve Fransa ile işbirliği yaparak düzenlediği Suriye’ye füze saldırısından 2 gün önce yaptı.
ABD Başkanı Trump ağzından yazılan Twet’te; “Never said when an attack on Syria would take place. Could be very soon or not so soon at all! In any event, the United States, under my Administration, has done a great job of ridding the region of ISIS. Where is our “Thank you America?” diyordu. (4)
Twet içine yerleştirilmiş tek cümle önemliydi. “Teşekkürler Amerika demesi gerekenler, nerede?”
BU cümle, Ortadoğu’daki dengelerin ABD aleyhine bozulmasına neden olanlara söylenmekteydi.
En çok da, ABD’nin İran ambargosunu, Reza Zarrab aracılığı ile delen ve Amerikayı sadece ekonomik anlamda değil siyasi anlamda da zarara uğratan ardından da Rusya’ya yanaşan Türkiye’ye, ülkeyi yöneten iktidara söylenmişti!
Cevap beklendi ancak alınamadı.
Türkiye’de ABD karşıtı söylemler artmış, hükümet sözcüleri, bakanlar ve Başbakan ABD’yi suçlayıcı ifadelerine devam etmekteydi.
ABD onlarca üssünün bulunduğu, Ortadoğu’daki en önemli bölgeye sahip müttefikini kaybetmek istemez elbette ve bunun için elinden geleni yapacaktır.
Önümüzde çok az kalmış bir “Erken Seçim” var ve bizler sadece bekleyeceğiz ve göreceğiz…
1.https://www.sozcu.com.tr/2015/dunya/rusya-hazar-denizinden-atilan-fuzelerle-isidi-vurdu-953453/
2.http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/449207/Rusya__1200_petrol_tankeri_imha_ettik.html
4.https://tr.sputniknews.com/abd/201804121033004408-trump-suriye-saldiri-zamanlama-asla/
- Af mı yoksa Ekmek mi? - 30 Eylül 2018
- Sudan Sebepler - 17 Eylül 2018
- O günleri de göreceğiz… - 8 Eylül 2018
