Forum

Azteklerde kadın kurbanların sırrı

19 Haziran 2023

Yeni araştırmalar, daha önce sanılandan çok daha fazla kadının kurban edildiğini ortaya koyuyor.

Der Standard’dan Klaus Taschwer’in haberine göre, bu konuyla ilgili bilgileri uzun süre İspanyol fatihlerin raporlarından – örneğin Bernal Díaz del Castillos’un “Yeni İspanya’nın Fethi Üzerine Gerçek Hikaye” (1519-1521) edindik. Bu eski görgü tanıklığı raporlarında, o zamanki Meksika’daki hükümdarların Tzompantlis adı verilen devasa ahşap iskeleler inşa ettikleri, bunların üzerine 100.000’e kadar kurbanın kafataslarının dizildiği yazılıydı.[1]

20.yüzyılda bu, İspanyol fatihlerin korkunç propagandası olarak görüldü: 100.000 kafatası biraz abartılıydı. Ancak 2015’te Meksiko Şehri’nde yapılan kazılarda ilk kez bu kafatası iskeletinin kalıntılarına ulaşıldı. Bu iskelet, Aztek başkenti Tenochtitlan’ın merkezi olan Templo Mayor’un dibine inşa edilmişti. Bu şehir 1521’de fatihler tarafından yıkılmıştı.[2]

2018’de yapılan daha fazla kazıda ise devasa Tzompantli’nin gerçek boyutları tahmin edilebildi. Bu iskele 36 metre uzunluğunda olmalı ve muhtemelen iki ila üç metre yükseklik ve derinlikte olmalıydı. Yanlarda ise beş metre çapında ve 1,7 metre yüksekliğinde iki tane kule vardı – tamamen kafataslarıyla dolu. 2020 sonunda 119 kafatası daha bulundu.[3]

Kadın oranı yüzde 38

Bu arada bu kafataslarının en azından 655 tanesinin daha ayrıntılı incelemeleri yapıldı ve ilk analizleri değiştirildi. Önceleri bu kafataslarının çoğunun Aztekler tarafından esir alınan erkek savaşçılara ait olduğu düşünülürken, şimdi biraz daha farklı bir tablo çıkıyor, arkeolog Raúl Barrera Rodríguez birkaç gün önce Meksiko Şehri’nde verdiği bir konferansta açıkladı.

Başlangıçta kadın oranının yalnızca yüzde 20 olduğu sanılıyordu. Ancak şimdi ortaya çıkıyor ki, kafataslarının yüzde 38’i kadın bireylere, yalnızca yüzde 60’ı erkeklere aitti. Buna ek olarak yüzde iki de bebek vardı.[4]

Uzun bir süre boyunca, Tzompantlis (ayrıca) düşman kabilelere karşı zaferlerin muzaffer bir tanıklığı olarak anlaşılmıştı, ancak yeni bulgular esirler ve diğer yabancı kabileler dışında kabile içinden de kurban seçildiğini gösteriyor.

Olayların mitik yorumları

Temel olarak, mitik kurbanlarda, insanın en değerli şeyini Güneş Tanrısı Huitzilopochtli’ye sunmak, yani hayatı kendisini, böylece güneşin doğmasını sağlamak ve dolayısıyla dünyanın devamını garantilemek söz konusuydu. Bu kanlı amaçla esir alınan savaşçılar Templo Mayor’a sürüklendi.[5]

Azteklerin insan kurban etme kültürünün nedenlerine dair modern bilginler tarafından öne sürülen çok çeşitli yorumlar var. Birçok bilgin şimdi, Azteklerin insan kurban etme uygulamasının, özellikle salgın veya başka krizler gibi zor zamanlarda, tanrılara onur vermek için yapıldığına inanıyor. [6]

Aztek uygarlığının dini, eski Mezoamerika’da gelişen (M.S. 1345-1521) bir uygarlığın dini olup, kanlı insan kurbanıyla ünlü bir ün kazanmıştır. Kurbanların canlı canlı kalbinin çıkarılıp tapınak sunaklarına sunulması, kafasının kesilmesi, derisinin yüzülmesi ve parçalanması gibi korkunç hikayeler anlatılır. [7]

Azteklerde kadın kurbanların sırrını ortaya çıkaran yeni bulgular, bu kültürün hem geçmişi ve dini inançları hakkında bilgi veriyor. Azteklerin insan kurban etme uygulaması, Mezoamerika uygarlıklarının ortak bir geleneğinin bir parçası olmakla birlikte, günlük hayata ne kadar yerleşmiş olduğu hakkında yeterli bilgiye henüz ulaşılmış değil.

Kaynaklar:

[1] Bernal Díaz del Castillo, The True History of the Conquest of New Spain (London: Hakluyt Society, 1908), vol. 2, p. 295.

[2] Leonardo López Luján and Ximena Chávez Balderas, “The Offerings of the Templo Mayor of Tenochtitlan”, in The Oxford Handbook of the Aztecs, ed. by Deborah L. Nichols and Enrique Rodríguez-Alegría (Oxford: Oxford University Press, 2017), pp. 329-344.

[3] “Mexico City: More than 600 skulls found in Aztec ‘tower of skulls'”, BBC News, 12 December 2020, https://www.bbc.com/news/world-latin-america-55269061.

[4] Raúl Barrera Rodríguez, “La ofrenda de cráneos del Huey Tzompantli de Tenochtitlan”, presentation at the Instituto Nacional de Antropología e Historia (INAH), 9 December 2020.

[5] David Carrasco, The Aztecs: A Very Short Introduction (Oxford: Oxford University Press, 2012), pp. 61-76.

[6] Caroline Dodds Pennock, “Mass Murder or Religious Homicide? Rethinking Human Sacrifice and Interpersonal Violence in Aztec Society”, Historical Social Research / Historische Sozialforschung 37/3 (2012), pp. 276-302.

[7] Human sacrifice in Aztec culture – Wikipedia