Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) ve Çocuk İşçiliği

9 Şubat 2024

“Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM), çocuk işçiliğini önlemek yerine, bu sorunu daha da kötüleştiren bir sistemdir.”

Son dönemlerde staja giden ölen ve yaralanan MESEM öğrenci sayısı, gittikçe artmaktadır. 2023 yılında, staja giden 15 MESEM öğrencisi hayatını kaybetti. Ölen öğrencilerin büyük çoğunluğu, ağır ve tehlikeli işlerde çalışmaktadır. Örneğin, inşaat, tekstil, metal ve tarım gibi sektörlerde staj yapan öğrenciler, sıklıkla iş kazaları geçirmektedir. 2022 yılında, staja giden 12 MESEM öğrencisi hayatını kaybetmiş, 2021 yılında ise bu sayı 10’dur. 2024 yılı henüz devam ettiğinden, 2024 yılında ölen MESEM öğrenci sayısı henüz net olarak bilinmemektedir. Ancak, 2023 yılında ölen 15 MESEM öğrencisi göz önüne alındığında, 2024 yılında da bu sayının artmasından endişe edilmektedir.

MESEM’lerde staj yapan öğrencilerin güvenliğini sağlamak için, bazı önlemler alınmaktadır. Örneğin, öğrencilerin staj yapacağı işyerlerinin denetimi yapılmakta ve öğrencilere iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmektedir. Ancak, bu önlemlerin yeterli olmadığı ve daha fazla önlem alınması gerektiği yönünde eleştiriler bulunmaktadır.

Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM), Türkiye’de ortaöğretim seviyesinde mesleki eğitim veren okullardır. Öğrenciler bu okullarda hem teorik eğitim hem de işyerlerinde pratik eğitim alarak bir mesleği öğrenirler.

MESEM’ler, çocuk işçiliği ile mücadelede önemli bir rol oynaması gereken kurumlardır. Ancak, MESEM’lerin çocuk işçiliğini önlemek yerine, bu sorunu daha da kötüleştirdiğine dair endişeler vardır.

MESEM’lerin çocuk işçiliğini teşvik etmesinin nedenleri

MESEM’ler, öğrencilerin haftada bir gün okula gittiği, dört gün ise işyerlerinde çalıştığı bir sistem uygulamaktadır. Bu sistem, çocukların eğitimden kopmasına ve uzun saatler boyunca ağır işlerde çalışmasına neden olmaktadır.

MESEM’lerde, öğrencilerin işyerlerinde çalıştıkları süre boyunca sigortaları işveren tarafından değil, devlet tarafından karşılanmaktadır. Bu durum, işverenlerin ucuz işgücüne erişimini kolaylaştırmaktadır.

MESEM’lerin çocuk işçiliği ile mücadele konusunda yeterli denetim ve yaptırım gücü bulunmamaktadır. Bu durum, işverenlerin çocuk işçi çalıştırmaya teşvik edilmesine neden olmaktadır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), çocuk işçiliğinin önlenmesi ve çocukların korunması için bir dizi standart belirlemiştir. Bu standartlar, çocukların eğitimden kopmamalarını, ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılmamalarını ve sömürüye maruz kalmamalarını amaçlamaktadır.

Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) projesi kapsamında staj yapan ve çalıştırılan öğrencilerin durumları, ILO standartlarına uygunluk açısından bazı eleştirilere tabi tutulmaktadır.

MESEM’lerde çocuk işçiliğini önlemek için yapılması gerekenler

MESEM’lerin eğitim sisteminde, öğrencilerin okulla iş yaşamını uyumlu bir şekilde sürdürebilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır. MESEM’lerin eğitim sisteminde, öğrencilerin okulla iş yaşamını uyumlu bir şekilde sürdürebilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Bu düzenlemeler, şunları içerebilir:

Öğrencilerin haftada okula gidecekleri gün sayısının artırılması. Bu sayede, öğrenciler daha fazla teorik eğitim alabilecek ve eğitimden kopma riski azalacaktır.

İşyerlerinde çalıştıkları sürenin azaltılması. Bu sayede, öğrenciler daha fazla dinlenebilecek ve kendilerini geliştirebileceklerdir.

İşyerlerinde çalıştıkları sürenin esnekleştirilmesi. Bu sayede, öğrenciler okul saatleri dışında veya hafta sonları çalışabileceklerdir.

Bu düzenlemelerin yapılması, öğrencilerin mesleki becerilerini geliştirmelerine ve eğitimden kopmamalarını sağlamaya yardımcı olacaktır.

İşte MESEM’lerin eğitim sisteminde, öğrencilerin okulla iş yaşamını uyumlu bir şekilde sürdürebilmesini sağlayacak bazı öneriler:

MESEM’ler, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine göre mesleki eğitim vermelidir. Bu sayede, öğrenciler okulda öğrendikleri bilgileri işyerlerinde daha kolay uygulayabileceklerdir.

MESEM’ler, öğrencilerin işyerlerinde karşılaşabilecekleri riskleri ve bu risklerden korunma yollarını öğretmelidir. Bu sayede, öğrenciler iş kazaları ve meslek hastalıklarından korunabileceklerdir.

MESEM’ler, öğrencilerin işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilinçlendirilmesini sağlamalıdır. Bu sayede, öğrenciler işyerlerinde güvenli bir şekilde çalışabileceklerdir.

MESEM’lerin çocuk işçiliği ile mücadele konusunda denetim ve yaptırım gücü arttırılmalıdır.