14-21 temmuz 1889’da Paris kongresi ile kuruluşu gerçekleştirilen 2. Enternasyonal, 1 Mayıs’ı işçi sınıfının Uluslararası Birlik ve Dayanışma Günü ilan etti. 1890 yılından sonra 1 Mayıs’lar bütün ülkelerde Uluslararası İşçi Bayramı olarak kutlanmaya başlandı.
Türkiye’de 1 Mayıs:
Osmanlı Devleti döneminde işçi örgütlenmesinin en gelişmiş olduğu yer Selanik’ti ve 1911 yılında burada tütün, liman ve pamuk işçileri, 1 Mayıs gösterisi düzenleyerek bu günü kutladılar. 1912 yılında İstanbul`da ilk defa 1 Mayıs kutlaması gerçekleşti. 1923 İktisat Kongresi’nde “1 Mayıs Amele Bayramı” adıyla yasalaştı. 1925 yılı 1 mayıs kutlamalarında dağıtılan bir bildiri gerekçe gösterilerek çıkarılan Takrir-i Sükun Yasası ile İşçi bayramının kutlanması yasaklandı. Böylece 50 yıllık yasak süreci başladı. Gösteriyi düzenleyenler tutuklanmaya başladı.
1935 yılında 1 Mayıs’a “Bahar ve Çiçek Bayramı” adı verildi ve ücretsiz tatil günü ilan edildi. 1976 yılında uzun yıllar sonra ilk defa geniş katılımlı 1 Mayıs kutlaması Taksim`de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun organizasyonu altında gerçekleşti.
1977 yılında İstanbul Taksim Meydanı’nda yaklaşık 500 bin kişiyle en geniş katılımlı 1 Mayıs toplantısı düzenlendi. Ancak, göstericilerin üzerine ateş açıldı ve göstericilerden 34’ü, yaralanarak ve üstlerine ateş açılması sonucu çıkan izdihamda ezilerek öldü. 1977 yılının 1 Mayıs günü, tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçti. Askeri darbe hazırlığı olarak yapıldığı MİT tarafından Başbakan Süleyman Demirel’e rapor edilince, Kara Kuvvetleri Komutanı Namık Kemal Ersun derhal re’sen emekliye sevkedildi.
1978’de yüz binlerce kişi tarafından Taksim Meydanı’nda kutlandı. 1979’da Sıkıyönetim Komutanlığı İstanbul’da miting yapılmasına izin vermedi, sokağa çıkma yasağı ilan etti. Sıkıyönetimin sokağa çıkma yasağına karşın TİP Başkanı Behice Boran, TSİP Başkanı Ahmet Kaçmaz, Disk Başkanı Abdullah Baştürk ile bazı sendikacı ve göstericiler yasağa uymadıkları için tutuklandılar.
1980 Askeri Darbesi 1 Mayıs kutlamalarını süresiz yasakladı.1981’de Milli Güvenlik Konseyi 1 Mayıs’ı resmi tatil günü olmaktan çıkardı.
1996’da Taksim Meydanı’nın yasaklı olduğu gerekçesiyle Kadıköy`de düzenlenen 1 Mayıs kutlamalarına yaklaşık 150 bin kişi katıldı. 1996’da İstanbul Kadıköy’deki kutlamalarda da 3 gösterici yaşamını yitirdi.
2006 yılında en geniş katılımın yaşandığı ilçe Kadıköy oldu. Çeşitli sendikalar ve gruplar saat 12:00 sularında Rıhtım Caddesi`ne yürüdü. Düzenlenen miting sonrası saat 16:00 sularında gruplar tamamen dağıldı.
2007 yılında 1 Mayıs’ı tekrar Taksim’de kutlayarak aynı zamanda 1977’de olan olayları anmak isteyen grupları polis silah, biber gazı, gaz bombası kullanarak durdurmaya çalıştı. 100’den fazla kişi yaralandı.Valiliğe göre 580, diğer kaynaklara göre 700’e yakın gözaltı gerçekleşti
2008 Nisan’ında, 1 Mayıs’ın “Emek ve Dayanışma Günü” olarak kutlanması kabul edildi.
2009 Nisan’ında Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne verilen önergeden sonra 1981’den sonra tekrar resmi bayram olarak kabul edildi.
Bu tarihten beri de tatil ilan edilen ‘1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü’ güvenli olarak belirlenen alanlarda kutlanıyor.
Bugün; 1 Mayıs Uluslararası Birlik, Dayanışma ve Mücadele Günü’nde işçi ve emekçiler, yurdun dört bir yanında OHAL ve sömürüye karşı emek, barış ve demokrasi için alanlara çıkacak. İstanbul, Ankara ve İzmir’de sendikalar ortak kutlama yapacak.
BOYUN EĞMEYEN BAYRAMLAR DİLİYORUM!
KUTLU OLSUN…
1 Mayıs 2018, Salı
- “Aidiyet” Ait Olmanın Tadının Kaçtığı Şeyler - 23 Aralık 2019
- Dedikodu - 17 Ekim 2019
- Anne var, anne var… - 19 Eylül 2019
