Türkiye Ä°statistik Kurumu (TÜİK), yılın ilk enflasyon verilerini açıkladı. TÜİK’e göre Ocak ayı enflasyonu yüzde 6,70 oldu, yıllık enflasyon ise yüzde 64,86’ya yükseldi. Her ay, kendi hesapladığı enflasyon oranıyla kamuoyunun karşısına çıkan Enflasyon AraÅŸtırma Grubu (ENAG) ise aynı verileri yüzde 9,38 ve yüzde 129,11 olarak açıkladı.
TÜİK’e göre 12 aylık ortalama enflasyon yüzde 54,72 olarak gerçekleÅŸti. Ocak ayında 2023’ün aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 40,62 ile giyim ve ayakkabı, en yüksek olduÄŸu ana grup ise yüzde 92,27 ile lokanta ve oteller oldu.
Ana harcama grupları itibarıyla Ocak ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup yüzde -1,61 ile giyim ve ayakkabı, en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 17,68 ile sağlık oldu.
Endekste kapsanan 143 temel baÅŸlıktan (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COICOP 5’li Düzey) 2024 yılı Ocak ayı itibarıyla, 8 temel baÅŸlığın endeksinde düşüş gerçekleÅŸti, 4 temel baÅŸlığın endeksi deÄŸiÅŸmedi, 131 temel baÅŸlığın endeksi ise arttı.
ENAG’a göre ise geçen ay saÄŸlık grubunda herhangi bir fiyat deÄŸiÅŸimi olmadı. En yüksek fiyat artışı ise yüzde 16,42 ile giyim ve ayakkabı kaleminde gerçekleÅŸti.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Ocak ayı enflasyon verisi hakkında değerlendirmede bulundu.
ÅžimÅŸek, X hesabından yaptığı açıklamada, “Åžubat’tan itibaren aylık enflasyonun kayda deÄŸer ÅŸekilde düşerek tahmin patikamızla uyumlu seyredeceÄŸini öngörüyoruz. Yıllık enflasyonda ise yılın ikinci yarısında belirgin bir gerileme göreceÄŸiz. Fiyat istikrarını saÄŸlamak temel önceliÄŸimizdir” dedi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) da Aralık ayında yayımladığı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde başta asgari ücret ve diğer ücret ayarlamalarının etkisi ile aylık enflasyonun Ocak ayında yükseleceğini, Şubat ayından itibaren ise düşeceğini belirtmişti.
TCMB’nin son yayımladığı Enflasyon Raporu’nda da bu görüş tekrarlanmıştı. TCMB’nin tahminine göre Ocak ayında tüketici fiyat endeksi (TÃœFE) aylık bazda %7 artacak ve yıllık bazda %66’ya çıkacaktı. TCMB’nin tahminleri TÜİK’in açıkladığı verilerden daha düşük çıktı.
Bu arada ENAG’ın hesapladığı alternatif tüketici fiyat endeksi (ATÃœFE) de Ocak ayında %9,38 arttığını ve yıllık bazda %129,11’e çıktığını duyurdu. ENAG’ın hesaplamasına göre Ocak ayında gıda fiyatları %9,95, ulaÅŸtırma fiyatları %10,47, konut fiyatları %8,96 arttı.
ENAG’ın hesaplamasına göre 12 aylık ortalama enflasyon da %102,76 oldu. ENAG’ın hesapladığı enflasyon oranı TÜİK’in verilerinden daha yüksek çıkıyor. ENAG, TÜİK’in sepetindeki ürünlerin fiyatlarını kendi anket yöntemiyle belirliyor ve TÜİK’in ağırlıklarını kullanıyor.
Enflasyon verileri açıklandıktan sonra piyasalarda da hareketlilik yaÅŸandı. Dolar/TL kuru 9,50 seviyesinin üzerine çıkarken, Borsa Ä°stanbul’da BIST 100 endeksi yüzde 2’nin üzerinde deÄŸer kaybetti.
Enflasyonun yüksek seyretmesi vatandaÅŸların alım gücünü de olumsuz etkiliyor. Türkiye’de asgari ücret 2024 yılında net 3.000 TL olarak belirlenmiÅŸti. Ancak enflasyonun yükselmesiyle birlikte asgari ücretin reel deÄŸeri de düşüyor.
TÜİK’in verilerine göre Ocak ayında asgari ücretin satın alma gücü yüzde 6,70 azaldı. ENAG’ın verilerine göre ise asgari ücretin satın alma gücü yüzde 9,38 azaldı. Bu da asgari ücretlinin Ocak ayında 280 TL ile 282 TL arasında kayba uÄŸradığı anlamına geliyor.
Enflasyonun yüksek kalması ekonomik büyümeyi de olumsuz etkileyebilir. Türkiye ekonomisi 2023 yılında yüzde 9,9 büyümüştü. Ancak bu büyüme enflasyondan arındırılmadığı için nominal bir büyüme olarak değerlendiriliyor.
Ekonomistler, enflasyonun düşürülmesi için para politikasının sıkılaştırılması ve mali disiplinin sağlanması gerektiğini belirtiyorlar. Ayrıca yapısal reformların da hayata geçirilmesi gerektiğini vurguluyorlar.
