Yaşam

Ters büyüyen incir ağacı

12 Ekim 2022

Doğudan Batı’ya neredeyse tüm kültürlerin kutsal ağacı İncir. Çok sayıda dinsel, mitolojik ve folklorik hikayelerde yer almış; tarihimize tanıklık ederken kültürümüzü de biçimlendiren bir ağaç.

Nokta Haber Yorum’un değerli yazarlarından Özgün Çınar geçenlerde dünya üzerinde tek başına kalmış bir palmiye hakkında yazdı. Ve konuyu yalnızlık kavramına bağladı. Düşündürücü bir yazıydı. O yazının üzerine benim de aklıma bir incir ağacı düştü.

İncir, ülkemizde çok bulunan bir ağaç türü. Ama bu bahsedeceğim ağaç bizim buralardan değil, kendileri İtalya’da ve nevi şahsına münhasır bir arkadaş.

İncir ağacı çok sağlam ve en elverişsiz ortamlarda yaşayabilmeleri ile de ünlülüler. Eve yakın dikilirse temelini bozacak kadar güçlüdürler. Toplum olarak da çok sevdiğimiz ve benimsediğimiz bir ağaç türüdür. Yaşamımızı etkilemiş, deyim ve atasözlerimizde kendisine çok geniş bir yer bulabilmiştir. Ocağına incir ağacı dikmek, incir çekirdeğini doldurmamak, bir çuval inciri berbat etmek, incir babadan zeytin dededen gibi ilk aklıma gelenleri buradan paylaşayım.

Bizim yazıya konu olan incir ağacının özelliği ters büyümesi. İtalya’daki Baia antik kentinde eski bir Roma harabesinin – iddiaya göre İmparator Neron’un evinin bir parçası olan kemerde- tavanından aşağıya doğru büyüyor ve yerçekimine meydan okuyor.

Her geçen yıl büyüyen, dallanıp budaklanan bu ağacın nasıl köklendiği herkesin merak konusu.

İncire mit dünyasından günümüze “kutsallık”, “varlık”, “güç”, “bilgelik”, “aydınlık” “doğurganlık”, “verimlilik”, “bereket-bolluk” gibi pek çok anlam yüklenmiş. Yükleyen kim? Adem ve Havva’dan kalan biz insanoğlu.

80 milyon yıldır yeryüzünde var olan incirin tarihi, bizden çok daha eski. Ve yukarda yazılan kavramların hepsi bizim hamurumuzda var.

Umutsuzluğa kapıldığımızda İtalya’da ters büyüyen ağacı ve onun azmini aklımıza getirmekte ve hamurumuzu unutmamakta fayda var.

Yazıyı Nazım Hikmet’in bir şiiri ile kapatalım.

“Hep bir ağızdan türkü söyleyip
hep beraber sulardan çekmek ağı,
demiri oya gibi işleyip hep beraber,
hep beraber sürebilmek toprağı,
ballı incirleri hep beraber yiyebilmek,
yarin yanağından gayrı her şeyde
her yerde
hep beraber!
diyebilmek için…”