Şili’de anayasa değişikliği reddedildi

6 Eylül 2022

Pinochet dönemi anayasası yürürlükte kaldı. Şili’de, hazırlanan yeni anayasanın yürürlüğe konulup konulmayacağına ilişkin olarak düzenlenen halk oylamasına katılanların yüzde 61,9’u “hayır” oyu verdi.

Halk, 1973-1990 arasında ülkeyi yöneten diktatör General Augusto Pinochet’nin getirdiği anayasanın değiştirilmesini reddetti.

Şili Seçim Kurulunun açıklamasına göre, yaklaşık yüzde 95’i açılan sandıklarda anayasa değişikliği isteyenlerin oranı yüzde 38,1’de kaldı.

Bu sonuca göre, Augusto Pinochet döneminde hazırlanan ve birçok kez revize edilen mevcut anayasa yürürlükte kaldı.

Şili’de hazırlanan yeni anayasa, devlet çalışanlarının yarısının kadınlardan oluşması, ülkedeki 11 yerli topluluğun tanınarak Şili’nin “çok uluslu ülke” olarak tanımlanması, Cumhurbaşkanı adayı olma yaşının 35’ten 30’a düşürülmesi öngörülüyordu.

388 maddeden oluşan yeni anayasada, ayrıca kürtajın yasal hale getirilmesi, Senatonun kaldırılması ve yerine Bölgeler Meclisi kurulması, su kriziyle mücadele için su kaynaklarına “sahiplenilemez” statüsü verilmesi ve Ulusal Sular Ajansı kurulması da yer alıyordu.

Yeni anayasa, Ekim 2020’de anayasanın yeniden yazılıp yazılmaması için yapılan referandumla kararlaştırılmış, 2021’deki Belediye seçimlerinde yeni anayasayı yazacak heyet halkın oylarıyla seçilmişti.

Gözlemciler, 154 kişilik bir Kurucu Meclis tarafından hazırlanan yeni Anayasanın Şili toplumunun muhafazakâr kesimini fazlasıyla sarstığını belirtiyor.

Anayasa değişikliğini destekleyen kampanya yürüten 36 yaşındaki genç Cumhurbaşkanı Gabriel Boric, “halkın sesine kulak verilmesi” gerektiğini ifade etti.

Kabine değişikliğinin de sinyalini veren Şilili lider, hükümetin yeni bir anayasa taslağı hazırlamak için çalışacağını söyledi.

“Halktaki gizli öfkenin” görmemezlikten gelinemeyeceğine dikkat çeken Boric, “Sadece bugün değil, yaşadığımız son yoğun yıllar da bunu gösterdi” dedi.

Cumhurbaşkanı Boriç, sonuçtan “ders çıkararak” yeni bir metin hazırlamak üzere kongre ve toplumun farklı kesimleriyle birlikte çalışacağını söyledi.

Boriç, “hayır”ların kazanması halinde Parlamentodan yeni bir Kurucu Meclis oluşturarak ve sıfırdan başlayarak yeni bir Anayasa süreci başlatmasını isteyeceğini açıklamıştı.

Red kampanyasını destekleyen merkez sol ve sağ partiler de yeni bir metin hazırlamak için müzakereleri kabul etti.