Karl Marx, tarihsel materyalizm çerçevesinde devlet ve hukukun toplumsal yapılar içindeki rolünü derinlemesine incelemiÅŸtir. Marx için devlet, sınıf çatışmalarının bir ürünü olarak ortaya çıkan ve egemen sınıfın çıkarlarını koruyan bir araçtır. Bu perspektiften bakıldığında, devletin hukuktan uzaklaÅŸması, aslında kapitalist sistem içerisinde kaçınılmaz bir sonuç olarak görülebilir. Marx’ın analizleri, devletin ve hukukun, sermayenin birikim sürecinde nasıl iÅŸlev gördüğünü ve sınıf mücadelesindeki yerini aydınlatmaktadır.
Marx’ın devlet teorisine göre, devlet mekanizmaları, egemen sınıfın çıkarlarını korumak için var olan kurumlardır. Bu kurumlar, sermaye birikim sürecinin gerektirdiÄŸi düzeni saÄŸlamak ve sınıf mücadelesini bastırmak için çalışır. Hukuk da bu süreçte, egemen sınıfın çıkarlarını meÅŸrulaÅŸtıran ve koruyan normlar ve yasalar bütünü olarak iÅŸlev görür. Marx ve Engels, “Komünist Manifesto”da devletin “egemen sınıfın kolektif yönetim organı” olduÄŸunu belirtmiÅŸlerdir.
Türkiye’deki mevcut tartışmalar, devletin hukukun üstünlüğü ilkesinden sapıp sapmadığı, yargı bağımsızlığını koruyup korumadığı ve insan haklarına saygı gösterip göstermediÄŸi gibi temel demokratik ilkeleri sorgulamaktadır. Marx’ın teorisi, bu türden bir sapmanın, kapitalist devlet yapısının doÄŸasında var olan bir olgu olduÄŸunu öne sürer. Kapitalist devletin, sermaye birikimi ve sınıf egemenliÄŸini sürdürme iÅŸlevi gördüğü düşünüldüğünde, hukuktan sapma eÄŸilimlerinin kaçınılmaz olduÄŸu argümanı güç kazanır.
Marx sonrası Marksist teorisyenler, Marx’ın temel fikirlerini geliÅŸtirerek, kapitalist devletin daha derinlemesine analizlerini yapmışlardır. ÖrneÄŸin, V.I. Lenin, devleti “sürekli ordu, polis, görevden alınamaz memurlar topluluÄŸu” olarak tanımlarken, devletin sınıf egemenliÄŸini sürdürmek için var olan bir “makine” olduÄŸunu vurgular. Antonio Gramsci ise, devletin ideolojik aygıtlarının toplumsal hegemonyayı sürdürmede oynadığı rolü analiz eder ve devletin sadece zor kullanarak deÄŸil, aynı zamanda ideoloji yoluyla da toplumsal sınıflar arasındaki iliÅŸkileri düzenlediÄŸini belirtir. Nicos Poulantzas ise devletin, sınıflar arası iliÅŸkilerin karmaşık yapısını yansıtan ve sınıf mücadelesinin bir alanı olduÄŸunu savunur.
Bu baÄŸlamda, Türkiye’deki hukuk ve devlet iliÅŸkisinin incelenmesi, Marx’ın teorileri ışığında, kapitalist devlet yapısının temel dinamiklerini ve sınıf mücadelesini anlamak için önemli bir fırsat sunmaktadır. Devletin hukuktan uzaklaÅŸmasının, toplumsal adalet, eÅŸitlik ve özgürlük arayışında olan bireyler için taşıdığı anlam, Marx’ın devlet ve hukuk anlayışıyla daha net bir perspektife kavuÅŸabilir.
Marx’ın devlet ve hukuk teorisi, günümüz Türkiye’sinde yaÅŸanan hukuk-devlet iliÅŸkisinin tartışmalarını anlamak ve analiz etmek için hala geçerli ve deÄŸerli bir çerçeve sunmaktadır. Bu teori, devletin ve hukukun toplumsal yapılar içindeki iÅŸlevlerini ve sınıf mücadelesindeki rollerini kavramak için kritik bir bakış açısı saÄŸlar.
NHY, Hasan BAKÄ°
Kaynaklar:
: Karl Marx ve Friedrich Engels, “Komünist Manifesto”.
: V. Ä°. Lenin, Devlet ve Ä°htilal
: Antonio Gramsci, Nicos Poulantzas ve diğer Marksist düşünürlerin devlet ve hukuk üzerine çalışmaları.
- Kemal Türkler Suikasti: Darbeye Giden Yolda Karanlık Bir Sayfa - 22 Temmuz 2024
- Ferit Edgü’nün Ardından: Edebi KiÅŸiliÄŸi ve Eserleri - 22 Temmuz 2024
- 15 Temmuz ve Yeni Rejimin Hukuku: Gerçekler ve Anti-Hukuk - 16 Temmuz 2024
