Avrupa BirliÄŸi’nin Medya Özgürlüğü Yasası, Avrupa Parlamentosu’nda oy çokluÄŸuyla kabul edildi. Yasa, gazetecilerin haber kaynaklarını koruması ve devletlerin gazetecilere karşı casus yazılım kullanımını sınırlaması gibi önemli güvenceler getiriyor. Türkiye dahil AB dışındaki medya kuruluÅŸlarını da etkileyen yasanın bazı maddeleri, mali ÅŸeffaflık bildirimlerini zorunlu kılıyor.
Avrupa Komisyonu’nun 2022 Eylül’ünde sunduÄŸu taslak, AP’de yapılan oylamada 464 oyla kabul edildi. Yasa, AB Konseyi’nde üçte iki çoÄŸunlukla onaylandıktan sonra tüm AB ülkelerinde yürürlüğe girecek.
Yasanın amacı, medya çeşitliliğini korumak ve gazetecileri siyasi müdahalelerden korumaktır. Yasa, gazetecilere baskı yapılarak haber kaynaklarının açıklanmasını, casus yazılım kullanılmasını ve kamu medyasının siyasi amaçlarla kullanılmasını yasaklıyor.
Ayrıca, yasa AB üyesi olmayan ülkelerdeki medya kuruluşlarını da kapsıyor. Bu kuruluşlar, aldıkları devlet desteğini ve sahiplik yapısını şeffaf bir şekilde açıklamak zorunda kalacaklar.
Yasanın uygulanması için “Avrupa Medya Hizmetleri Kurulu” adında yeni bir AB kurumu oluÅŸturulacak. Ancak bu kurulun nasıl çalışacağı ve yasanın ihlal edilmesi durumunda ne gibi yaptırımlar uygulanacağı henüz belirsizliÄŸini koruyor.
Gazetecilik örgütleri, yasayı genel olarak olumlu karşılıyorlar. Ancak bazı ülkeler, haber kaynaklarıyla gazeteciler arasındaki iletiÅŸimin “ulusal güvenlik” gerekçesiyle izlenebilmesine karşı çıkıyorlar. Bu nedenle yasanın bazı maddeleri yumuÅŸatılmış olsa da, medya özgürlüğü için önemli bir adım olarak deÄŸerlendiriliyor.
Türkiye gibi AB üyesi olmayan ülkelerdeki medya kuruluşları da bu yasaya tabi olacak ve mali destek aldıklarını bildirmek zorunda kalacaklar. Ancak yasanın uygulanması ve ihlallerin cezalandırılması konusunda belirsizlikler bulunuyor.
Türkiye, bu yasaya nasıl tepki vereceÄŸi henüz net deÄŸil. Ancak AB’nin medya özgürlüğünü güvence altına almak için attığı bu adım, Türkiye’deki medya ve basın özgürlüğü konusundaki tartışmaları da etkileyecek gibi görünüyor.
Gazetecilik örgütleri, yasanın genel olarak medya özgürlüğü için önemli bir adım olduÄŸunu düşünüyor. Ancak bazı üye ülkelerin istisnai durumlarda iletiÅŸimin izlenebilmesini savunmaları ve bunun “ulusal güvenlik” gerekçesiyle yapılabileceÄŸini belirtmeleri, yasanın tam anlamıyla gazetecileri koruyup korumadığı konusunda bazı endiÅŸelere neden oluyor.
