Kişi başına milli gelir son 3 yılda yüzde 52 arttı ancak Türkiye 20 yıl önceki sırada

13 Mart 2024

Son üç yılda Türkiye’de kişi başına milli gelir dolar bazında %52 arttı. Ancak, ülkenin dünya sıralamasında 2003 yılındaki konumuna geri döndü. İktisatçılar, dolar enflasyonu ve sığınmacı nüfusunun etkisiyle son 10 yılda kişi başına milli gelirin düştüğünü belirtiyor.

Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir ilk kez 13 bin doları aştı. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre (TÜİK), 2023 yılında kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) 13.110 Amerikan doları olarak kaydedildi. Bu rakam, 2020’de 8.600 dolar olan kişi başına milli gelirin %52 arttığını gösteriyor.

Ancak, bu artışa rağmen Türkiye dünya sıralamasında 69. sırada yer alıyor. 2003 yılında da Türkiye aynı sıradaydı. İktisatçılar, sığınmacı nüfus ve dolar enflasyonu göz önüne alındığında, son 10 yılda dolar bazında kişi başına milli gelirin %20’den fazla düştüğünü belirtiyor.

AK Parti’nin iktidara geldiği 2002 yılında Türkiye’de kişi başına milli gelir 3.608 dolar iken, 2013 yılında 12.582 dolara kadar yükseldi. Ancak sonrasında düşüş başladı ve 2020’de 8.600 dolara kadar geriledi. 2022’de tekrar 10 bin dolar sınırını aşarak 2023’te rekor kırıldı.

Dünya genelinde ise, Türkiye’nin yükselişi diğer ülkelerle kıyaslandığında görece sınırlı kalıyor. IMF verilerine göre, 2000 yılında Türkiye’nin kişi başına düşen milli geliri Bulgaristan ve Romanya’nın iki katından fazlaydı. Ancak, 2023’te Türkiye’nin rakamları bu ülkelerin gerisinde kaldı.

Türkiye’nin 2023’teki kişi başına düşen milli gelir sıralamasında dünyada 69. sırada olması, 2022’deki 78. sıradan bir yükseliş gibi görünse de, 2003 yılında aynı sırada olduğu göz önüne alındığında aslında bir ilerleme kaydedilmediği görülüyor.

TÜİK’in 2023 verilerine yönelik eleştiriler arasında, milyonlarca göçmenin ülkedeki gayri safi yurtiçi hasılaya katkısı yer alıyor. Ancak, bu göçmenler nüfusa dahil edilmediği için kişi başına milli gelir rakamlarının gerçek durumu yansıtmadığı belirtiliyor.

Ekonomistler, dolar bazında kişi başına milli gelirin son 10 yılda aslında düştüğünü savunuyor. Geçici korunma statüsündeki nüfusun eklenmesi ve yıllık GSYH’nin ABD enflasyonuyla düzeltilmesi sonucunda ortaya çıkan rakamlar, 2013’teki seviyenin altında olduğunu gösteriyor.

TÜİK eski Başkanı Birol Aydın da sığınmacı sayısını hesaba katarak yaptığı değerlendirmede, son 10 yıldaki düşüşü %26 olarak hesaplıyor.

NHY/ Euronews Türkçe