Ana SayfaYazarlarKapitalizm ve savaş

Kapitalizm ve savaş

Kapitalizmin ilk evresinde savaşlar başka ülkeleri sömürgeleştirmek ya da başka bir ülkenin sömürgesini kendi ülkesine sömürge yapmak için yapıldı. Kapitalizmin emperyalist aşamaya girmesiyle ortaya çıkan uluslararası ve bölgesel paylaşım savaşları, sistemin iç çelişkilerinden kaynaklandı. Kimi kapitalist emperyalist ülkelerin çıkardıkları bölgesel savaşlar da kendi üretimlerine pazar sağlamak, mevcut pazarlarını genişletmek, yer altı ve yerüstü servetlerine el koyma amacını taşıdı. Bu dönemde savaşlar, kapitalist emperyalist ülkelerin dünyayı kendi aralarında paylaşmaları ve yeniden paylaşmalarına dönüştü.

Kapitalizm yapısı gereği tek sözle savaş demektir. Önce serbest piyasasında kapitalistler arası savaş, sonra dışarıda yoksul ülkeleri sömürgeleştirme savaşı, daha sonra da dünyanın paylaşılması savaşı ve ondan sonra da dünyanın yeniden paylaşılması savaşı. Bu arada yoksul ülkelerin bütün bunlardan kurtulmak için yaptıkları bağımsızlık savaşları ve bütün büyük savaşların arasında ezilmemek için taraflardan birinin uydusu olarak katıldıkları zorunlu savaşlar. Bunların hepsi kapitalist emperyalist dönemin ortaya çıkardığı savaş biçimleridir. Üretim araçlarının özel mülkiyeti, her kapitalisti kendisi için daha elverişli saydığı üretim dalını geliştirmeye zorlar, bu da kapitalist rejimde ekonominin uyumlu gelişmesini engeller. Üretimde rekabet ve anarşi temeli üzerinde gelişen kapitalist ekonomi sistemin içyapısını belirler ve bu nesnel yasa daima iç çatışmalara/savaşlara yol açar.

Kapitalizmin emperyalist aşamasında savaşlar aynı zamanda silah üretimine pazar açmak için çıkarılır. Savaş sanayi ile yaratılan ikame piyasası, ağır sanayi mamüllerinin devlet tarafından satın alınması ile yaratılan yeni bir satın alma gücüdür. Bu nedenle silahlanma, büyük kapitalist tekellerin anamallarını değerlendirmek için zorunludur. Keynes, “Kapitalist ekonominin durgunluğu, yerini, sürekli bir savaş ekonomisine bırakmalıdır” derken, Lenin, “Savaş ekonomisi, kapitalist üretim sisteminin kendi çöküş evresinde bulduğu temel ikame politikalarını temsil eder” demiştir. Savaş ekonomisinde savaş amaç olarak çıkarılır, savaş sanayi dışındaki tüketim kısıtlanır. Nazi Almanya’sında “Tereyağı yerine tank sloganı” ile bu dile getirilmiştir. Savaş sanayi, yıllık cirosu ile dünyanın birinci sektörüdür. Militarist ülkelerde savaş sanayine yapılan yatırımlar eğitim ve sağlık gibi insanların en temel gereksinimleri olan sektörlerden 10 kat daha fazladır.

Savaşla doğrudan bağlantılı olan çok sayıda sektör var. Genellikle birbirlerinden kopuk olarak ele alınan bu sektörler şöyledir: Savaşın devletle ilişkisi; bütün büyük savaşlar devletlerarasında çıkmaktadır. Savaşın dinle ilişkisi; bütün dinlerde yeniden üretilen Kutsal Savaş ve Cihat kavramları aynıdır. Savaşın ideolojiyle ilişkisi; savaşların doğal seleksiyon olarak görülmesi ve ölümün yüceltilmesi Faşistlerin dünya görüşüdür. Savaşın çevreyle ilişkisi; savaşların yol açtığı çevre tahribatı doğal afetlerden daha fazla ve etkili olmaktadır. Savaşın coğrafyayla ilişkisi; jeopolitik ve jeostratejik saptamalar her ülkenin coğrafi konumuna göre yapılmaktadır. Savaşın teknolojiyle ilişkisi; en ileri ve gelişmiş teknolojiler savaş sanayinde kullanılmaktadır. Savaşın askerlikle ilişkisi, ordunun devlet ve toplum hayatında ayrıcalıklı hale getirilmesi, militarizmden kaynaklanmaktadır. Savaşın toplumla ilişkisi; milyonlarca insanın ölümü, açlık ve sefaleti, sürgün ve göçtür. Savaşın kadınla ve çocukla ilişkisi; bütün savaşların en masum insanları kadınlar ve çocuklardır. Son olarak savaşın bir “erkek işi” haline gelmesi ve toplumda binlerce yıldan beri var olan erkek egemenliğiyle birlikte ele alınmasını gerektirmektedir.

Bütün bu ilişkiler sorgulanarak herhangi bir zamanda ortaya çıkan savaşın ve kapitalist sistemin niteliği daha kolay anlaşılabilir. Kapitalizmin ortadan kalkması ile savaşın da varlık nedeni ortadan kalkacak ve insanlar arasında savaş kalmayacaktır. O zaman gerçek savaş doğanın ve uzayın derinliklerinin keşfedilmesi ve insanlığın emrine sunulması için yapılacaktır.

Şaban İBA
Latest posts by Şaban İBA (see all)
RELATED ARTICLES
- Advertisment -
Google search engine

Most Popular

Recent Comments