Türkiye, son 20 yılın ekonomik karnesiyle Avrupa ülkeleri arasında en büyük gelir kaybını yaşayan ülkelerden biri haline geldi. Ekonomist İnan Mutlu’nun sosyal medya platformu X’te paylaştığı verilere göre, Türkiye’nin ortalama yıllık net geliri 2004’ten 2024’e dramatik bir düşüş gösterdi. Mutlu’nun paylaştığı grafik ve yorumlar, Türkiye’deki gelir seviyesinin Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’ne geçişle birlikte nasıl hızla gerilediğini çarpıcı biçimde ortaya koyuyor.
2004’te Orta Sınıf, 2024’te Avrupa’nın Alt Sıraları
2004 yılında Türkiye, ortalama net gelir sıralamasında Avrupa’nın orta düzeydeki ülkeleriyle başa baş bir konumdaydı. Aynı dönemde Polonya, Macaristan ve Romanya gibi ülkelerle benzer seviyelerde seyreden Türkiye, 2024 itibarıyla bu ülkelerin tamamı tarafından geçilmiş durumda. Son verilere göre Türkiye, Avrupa’da yalnızca Bulgaristan’ı geride bırakabildi. Ortalama aylık net gelir, Avrupa Birliği genelinde 2.464 euro seviyesindeyken, Türkiye’de bu rakam 953 euro.
Başkanlık Sistemiyle Gelen Ekonomik Çöküş
Veriler, Türkiye’de 2018 yılında yürürlüğe giren başkanlık sisteminin ardından gelir seviyelerinde keskin bir düşüş yaşandığını gösteriyor. İnan Mutlu’nun değerlendirmesine göre, bu yeni sistemle birlikte ekonomide istikrarsızlık derinleşmiş, enflasyon dizginlenememiş ve reel gelirlerde büyük erime gerçekleşmiş durumda.
Mutlu, paylaşımında şu ifadeye yer verdi:
“Başkanlık sistemiyle beraber ortalama gelirlerimiz Avrupa’nın en düşükleri arasına geriledi. Polonya bizi geçti, Romanya geçti, Macaristan geçti. Yalnızca Bulgaristan geride kaldı. Gelir artmıyor, hayat pahalılaşıyor. Bunun adı gerilemedir, çöküştür.”
Asgari Ücrette Avrupa’nın En Altları
Türkiye, sadece ortalama gelirde değil, asgari ücret seviyesinde de Avrupa’nın en alt sıralarında. Eurostat ve OECD verileri incelendiğinde, Türkiye’nin asgari ücreti, döviz bazında son beş yılda değer kaybını artırarak 2016’daki sıralamasından 6-7 basamak geriye düşmüş durumda. Bu düşüş, toplumun geniş kesimini yoksulluk sınırının altına iterken, gelir adaletsizliğini de körükledi.
Sadece Gelir Değil, Satın Alma Gücü de Erozyona Uğradı
Ortalamadaki bu dramatik düşüş yalnızca nominal gelirlerle sınırlı değil. Aynı zamanda satın alma gücü paritesine göre yapılan hesaplamalarda da Türkiye, Avrupa’daki yerini kaybetti. Artan gıda ve barınma maliyetleri, düşük ücretle geçinmeye çalışan emekçilerin yükünü daha da ağırlaştırdı.
Ekonomist Mutlu’nun da dikkat çektiği üzere, başkanlık sisteminin sadece siyasal alanda değil, ekonomik göstergelerde de büyük bir kırılma yarattığı artık verilerle sabit.
Ortalama aylık net gelir seviyesinde 2024’te de Avrupa’nın dibindeyiz.
AB’de ortalama aylık net gelir 2 bin 464 euro iken, Türkiye’de 953 euro.
Sadece Bulgaristan’ı geçebildik. pic.twitter.com/pGJ09ah9qX
— inan mutlu (@inanmutlu1) May 3, 2025
