Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV) tarafından Olof Palme Vakfı’nın katkılarıyla gerçekleÅŸtirilen “Hizmet Sektöründe Çalışan YoksulluÄŸu ve Güvencesizlik” baÅŸlıklı araÅŸtırma, Türkiye ekonomisinin en büyük sektöründe çalışan işçilerin yaÅŸadığı açlık, borç, kira, saÄŸlık ve eÄŸitim sorunlarını gözler önüne serdi. AraÅŸtırma, hizmet sektöründe çalışan işçilerin yüzde 67’sinin mutfak masraflarından kıstığını, yüzde 64’ünün borçlarını ödeyemediÄŸini, yüzde 58’inin kira ödemekte zorlandığını, yüzde 54’ünün saÄŸlık harcamalarını karşılayamadığını ve yüzde 49’unun çocuklarının eÄŸitim masraflarını karşılayamadığını ortaya koydu. AraÅŸtırma ayrıca, hizmet sektöründe çalışan işçilerin yüzde 61’inin iÅŸten çıkartılma korkusu yaÅŸadığını, yüzde 57’sinin iÅŸyerinde mobbinge maruz kaldığını ve yüzde 55’inin iÅŸyerinde sendikal haklara saygı duyulmadığını belirtti.
AraÅŸtırma, Türkiye ekonomisinin en büyük sektörü olan hizmet sektörünün önemini, çalışanların sosyo-ekonomik durumunu, çalışma koÅŸullarını, sendikal haklarını ve pandemi sürecinde yaÅŸadıkları sorunları ele aldı. AraÅŸtırma, hizmet sektöründe çalışan 1.000 işçiyle yüz yüze görüşme yöntemiyle gerçekleÅŸtirildi. AraÅŸtırmanın sonuçlarına göre, hizmet sektöründe çalışan işçilerin büyük bir çoÄŸunluÄŸu insanca yaÅŸam düzeyinin çok altında bir gelire sahip. İşçilerin yüzde 67’si mutfak masraflarından kıstığını, yüzde 64’ü ise borçlarını ödeyemediÄŸini söyledi. İşçilerin yüzde 58’i kira ödemekte zorlandığını, yüzde 54’ü ise saÄŸlık harcamalarını karşılayamadığını ifade etti. İşçilerin yüzde 49’u ise çocuklarının eÄŸitim masraflarını karşılayamadığını dile getirdi.
AraÅŸtırma, hizmet sektöründe çalışan işçilerin sadece gelir düzeyi deÄŸil, aynı zamanda güvence düzeyinin de çok düşük olduÄŸunu gösterdi. İşçilerin yüzde 61’i iÅŸten çıkartılma korkusu yaÅŸadığını, yüzde 57’si ise iÅŸyerinde mobbinge maruz kaldığını belirtti. İşçilerin yüzde 55’i ise iÅŸyerinde sendikal haklara saygı duyulmadığını söyledi. AraÅŸtırmaya katılan işçilerin sadece yüzde 11’i sendika üyesi olduÄŸunu bildirdi. Sendika üyesi olmayan işçilerin yüzde 46’sı ise sendikalaÅŸmanın faydalı olacağını düşündüğünü ancak iÅŸveren baskısı nedeniyle sendikalaÅŸamadığını ifade etti.
AraÅŸtırma, pandemi sürecinde hizmet sektöründe çalışan işçilerin yaÅŸadığı zorlukları da ortaya koydu. İşçilerin yüzde 66’sı pandemi döneminde gelirlerinin azaldığını, yüzde 43’ü ise iÅŸsizlik yardımı alamadığını söyledi. İşçilerin yüzde 41’i ise pandemi döneminde iÅŸyerinde koruyucu önlemlerin alınmadığını ifade etti. Pandemi döneminde iÅŸten çıkarılan veya ücretsiz izne çıkarılan işçilerin yüzde 76’sı ise iÅŸe geri döndüklerinde maaÅŸlarının düştüğünü veya çalışma saatlerinin arttığını belirtti.
AraÅŸtırmanın son bölümünde, hizmet sektöründe çalışan yoksulluÄŸu ve güvencesizliÄŸi gidermek için öneriler sunuldu. Öneriler arasında asgari ücretin insanca yaÅŸam düzeyine çıkarılması, iÅŸten çıkarmaların önlenmesi, sendikal hakların güvence altına alınması, sosyal güvenlik sisteminin iyileÅŸtirilmesi ve pandemi döneminde işçilere destek verilmesi yer aldı. AraÅŸtırma raporunun tamamına SODEV’in web sitesinden ulaşılabiliyor.
NHY/ SODEV
