Türkiye’nin Emekli Maaşları: Uluslararası Endekslerdeki Düşüş

11 Mart 2025

Türkiye’de 2025 yılı itibarıyla en düşük emekli maaşı 14 bin 469 TL’ye yükselirken, bayram ikramiyeleri de 4 bin TL olarak belirlendi. Ancak yapılan zamlar, yükselen hayat pahalılığı ve enflasyon karşısında yetersiz bulunurken, Türkiye’nin uluslararası emeklilik endekslerindeki sıralaması gerilemeye devam ediyor.

Türkiye Küresel Endekste Sonlarda

Mercer ve CFA Institute tarafından hazırlanan 2024 Küresel Emeklilik Endeksi’ne göre, Türkiye 48 ülke arasında sondan dördüncü sırada yer aldı. Endekste Hollanda, İzlanda, Danimarka ve İsrail en yüksek puanları alarak ilk dört sırayı paylaşırken, Türkiye 48,3 puanda kaldı. Buna karşılık, listenin zirvesindeki Hollanda 84,8 puan ile en iyi emeklilik sistemine sahip ülke olarak gösterildi.

Türkiye, 2019 yılında bu endekse dahil edildiğinde de 37 ülke arasında sondan üçüncü sırada bulunuyordu. Türkiye’nin önünde bulunan ülkeler yıllar içinde sıralamalarını yükseltirken, Türkiye’nin yeri değişmedi.

Emekli Maaşları Alım Gücü Karşısında Eriyor

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2024 yılını “Emekliler Yılı” olarak ilan etmişti. Ancak, DİSK Emekli-Sen Başkanı Cengiz Yavuz, yılın emekliler için “yoksulluk ve sefalet yılı” olduğunu belirterek, 2025’te de tablonun değişmeyeceğinden endişe duyduğunu ifade etti.

Türkiye’de emekli maaşlarına yapılan zamlar, hızla artan enflasyon ve hayat pahalılığı karşısında yeterli görülmüyor. Erdoğan, 17 Ocak 2024’te yaptığı açıklamada, maaş artışlarına rağmen fiyat dengesizliklerinin emeklilerin alım gücünü olumsuz etkilediğini kabul etmişti.

Türkiye Avrupa’da Geriye Düştü

OECD’nin “Pensions at a Glance” (Emeklilik Sistemine Genel Bakış) raporuna göre, Türkiye’de 65 yaş ve üzeri nüfustaki gelir adaletsizliği, OECD ülkeleri arasında en yüksek seviyelerden birinde yer alıyor. Emekli maaşlarının yıllar içinde düşen alım gücü, sosyal adaletsizlikleri daha da derinleştiriyor.

DİSK’in yayımladığı bir başka rapor da Türkiye’de emekli maaşlarının Euro bazında nasıl eridiğini ortaya koyuyor. Buna göre, 2012-2021 yılları arasında Türkiye’deki emekli maaşlarının Euro cinsinden değeri %33,6 oranında azaldı. 2012 yılında Türkiye, emekli maaşı açısından Avrupa’daki 9 ülkeyi geride bırakırken, 2021 yılı itibarıyla sadece Bulgaristan’ın önünde kaldı.

Uzmanlar: Emekli Maaşları Yeterli Değil

Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’nden Prof. Dr. Aziz Çelik, Türkiye’de emekli maaşlarının çalışırken ödenen primlere göre belirlendiğini, ancak devletin ek katkılar sağlamasına rağmen maaşların emeklilerin temel ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak kaldığını belirtiyor.

Prof. Dr. Çelik, emekli maaşlarının, çalışırken alınan son ücretin en az %75’ine denk gelmesi gerektiğini savunurken, en düşük emekli maaşının da asgari ücret seviyesine çekilmesinin zorunluluk haline geldiğini ifade ediyor. Ancak, mevcut sistemde bu hedefin oldukça uzağında olunduğuna dikkat çekiyor.

Emekli-Sen Genel Sekreteri Fikri Kalender de ulaşım, vergiler ve harçlar gibi temel giderlerdeki artışların, maaş zamlarının çok üzerinde olduğunu belirterek, emeklilerin ekonomik şartlarının giderek kötüleştiğine vurgu yapıyor. Kalender, emeklilerin seslerinin duyulmadığını ancak bu durumu değiştirmek için mücadele edeceklerini ifade ediyor.

Türkiye’de emekli maaşlarına yapılan artışlar, uluslararası karşılaştırmalara bakıldığında yetersiz kalırken, ülkenin emeklilik sistemindeki sıralaması her yıl gerilemeye devam ediyor. Enflasyon ve hayat pahalılığının kontrol altına alınamaması halinde, Türkiye’nin hem Avrupa’da hem de dünyada daha alt sıralara düşebileceği öngörülüyor.