Türkiye’de gıda fiyatlarındaki sürekli artış

Türkiye’de gıda fiyatları son 36 aydır sürekli artış gösteriyor, bu durum ülke genelindeki enflasyonla büyük bir farkı ortaya koymaktadır. Dünya genelinde gıda fiyatları düşüş eğiliminde olmasına rağmen, Türkiye’de gıda enflasyonu önemli bir sorun haline gelmiştir. Küresel gıda fiyatlarındaki düşüşe rağmen, Türkiye’deki gıda fiyatları artışını sürdürmektedir.

Dünya Bankası’nın verilerine göre, Türkiye yıllık reel gıda enflasyonu açısından dünya genelinde dördüncü sıradadır. Yıllık reel gıda enflasyonu yüzde 15 olarak kaydedilmiştir. Bu, BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün küresel gıda enflasyonu ile karşılaştırıldığında Türkiye’deki gıda enflasyonunun oldukça yüksek olduğunu göstermektedir.

Dünya Bankası’nın Gıda Güvenliği raporuna göre, emtia fiyatlarında yaşanan gerilemeye rağmen düşük gelirli ülkelerde gıda fiyatları yüksek seyretmektedir. Reel gıda enflasyonu, genel tüketici enflasyonu ile arasındaki farkı yansıtmaktadır.

2023 Mayıs-Ağustos dönemi itibariyle yıllık reel gıda enflasyonunda Türkiye, yüzde 15 ile dördüncü sıradadır. Lübnan, yüzde 44 ile birinci sırada yer alırken Mısır yüzde 34 ile ikinci sıradadır. Türkiye’nin bu listedeki konumu, gıda enflasyonunun ne kadar yüksek olduğunu göstermektedir.

Türkiye aynı zamanda nominal gıda enflasyonunda da dünya genelinde dördüncü sıradadır, yüzde 74 ile kaydedilmiştir. Venezuela, yüzde 403 ile nominal gıda enflasyonu açısından listenin başındadır.

Türkiye’deki yüksek gıda enflasyonu, diğer gelişmekte olan ülkelerle kıyaslandığında dikkat çekmektedir. Örneğin, Burundi ve Malavi gibi ülkelerdeki enflasyon oranları, Türkiye’nin neredeyse yarısı kadardır. Diğer gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkeler, gıda enflasyonu konusunda Türkiye’den daha iyi bir durumdadır.

TÜİK verilerine göre, Eylül 2020’den bu yana Türkiye’de gıda fiyatları her ay artmıştır, ancak küresel gıda fiyatları bu dönemde birçok kez düşüş göstermiştir. Bu nedenle, Türkiye’nin gıda enflasyonunun dünya genelinde neden bu kadar yüksek olduğu anlaşılabilir. Son üç yılda Türkiye’deki gıda fiyatları yüzde 338 artarken, dünya genelinde bu artış yüzde 24 ile sınırlıdır.

TÜİK verilerine göre, yıllık reel gıda enflasyonu 2019 sonunda ve 2020 başında eksideydi, yani genel tüketici enflasyonu gıda enflasyonundan daha yüksekti. Ancak, yeni ekonomik politikaların ardından bu durum tersine dönmüş ve Nisan 2022’de gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark yüzde 20’nin üzerine çıkmıştır.

Son olarak, Türkiye’de eylül itibariyle enflasyon yüzde 25 olarak kaydedilmiştir. Bu, memur maaşları ve asgari ücret gibi gelirlerin hızla eridiğini göstermektedir. Türkiye’deki gıda enflasyonu, halkın yaşam standartlarına olumsuz etki yapmaktadır.

NHY/ Euronews