Sebze ve meyvelerin tarladan soframıza yaptığı yolculuk, aslında sadece besin değil, birçok risk ve tehdidi de beraberinde getiriyor. Türkiye’de son yıllarda üretilen tarım ürünlerinde pestisit kalıntıları ve civa gibi ağır metallerin varlığı sıkça gündeme geliyor. Bu durum, yalnızca halk sağlığı açısından değil, tarımsal üretim ve ihracat politikaları açısından da ciddi bir kriz yaratıyor. Tarım politikalarının yanlışlığı, denetim eksiklikleri ve bilinçsiz ilaçlama yöntemleri, sofralarımıza adeta birer “zehir bombası” bırakıyor.
Pestisitler ve Civa: Sofradaki Gizli Tehlike
Pestisitler, tarım ürünlerini zararlı organizmalardan korumak için kullanılan kimyasal maddeler. Ancak, bu kimyasalların bilinçsiz veya aşırı kullanımı, bitkilerin üzerinde zararlı kalıntılar bırakıyor. Bir diğer tehdit ise civa. Sanayi atıklarıyla kirlenen su kaynaklarından tarıma taşınan bu ağır metal, insan sağlığını derinden etkiliyor.
Son dönemde yapılan akademik çalışmalar ve laboratuvar analizleri, Türkiye’nin tarım ürünlerindeki kimyasal kirliliği gözler önüne seriyor. Özellikle domates, biber, salatalık gibi soframızdan eksik olmayan sebzelerde pestisit kalıntılarının, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) standartlarının üzerinde olduğu tespit edildi. Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü’nün 2022 tarihli raporu, bu kalıntıların tarımsal ilaçlama yöntemlerindeki hatalardan kaynaklandığını ortaya koyuyor.
İşin en vahim kısmı ise bu ürünlerin yalnızca iç pazarda tüketilmesi değil, ihraç edilen ürünlerin de sık sık pestisit kalıntıları nedeniyle reddedilmesi. Avrupa Birliği’nin 2023 yılı itibarıyla uyguladığı sıkı tarım ürünleri standartları, Türkiye’den gelen birçok ürünü geri çevirirken, bu durum tarımsal üreticiler ve ihracatçılar için büyük ekonomik kayıplara yol açıyor.
Sağlığımızı Hedef Alan Yanlış Tarım Politikaları
Yanlış ilaçlama yöntemlerinin sonuçları oldukça ağır. Bir yandan halk sağlığını tehdit eden bu kimyasal kalıntılar, diğer yandan tarımsal sürdürülebilirliği baltalıyor. İnsan sağlığı üzerindeki etkilerine biraz daha yakından bakalım:
- Kısa Vadeli Etkiler: Pestisitlere maruz kalan bireylerde mide bulantısı, baş dönmesi, alerjik reaksiyonlar ve hatta akut zehirlenme vakaları görülebiliyor.
- Uzun Vadeli Etkiler: Kimyasalların sürekli tüketimi kanser riskini artırıyor, hormon bozukluklarına yol açıyor ve kısırlığa neden olabiliyor. Özellikle civa, sinir sistemi üzerinde yıkıcı etkilere sahip. Öğrenme güçlükleri, hafıza kaybı ve motor beceri kayıpları gibi sonuçlar doğuruyor.
Bir diğer önemli sorun, pestisitlerin doğrudan çocuklar ve hamile kadınlar üzerinde daha yıkıcı bir etkiye sahip olması. Bu durum, halk sağlığı için alarm zillerinin çalması gerektiğini açıkça ortaya koyuyor.
Kaynakça
- Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü, Türkiye’de Pestisit Kullanımı Üzerine Araştırma Raporu (2022).
- Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Pestisitlerin İnsan Sağlığına Etkileri (2021).
- Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Küresel Pestisit Kullanımı ve Standartlar Raporu (2023).
- Euronews Türkiye, “AB’den Türkiye’ye Pestisit Uyarısı” (2023).
- Cumhuriyet Gazetesi, “Tarladan Sofraya Pestisit Krizi” (2023).
- Greenpeace Türkiye, Tarımsal Kirlilik ve Sağlık Raporu (2022).
- Tarım Reformu Genel Müdürlüğü (TAGEM), Tarımsal Üretimde Güvenlik Yönergeleri (2023).
