Tarımda Alarm: Dünya Bu Yıl Tahıl Stoklarından Tüketecek

14 Şubat 2025

Uluslararası Hububat Konseyi’nin (IGC) son raporu, küresel tahıl stoklarında ciddi bir düşüş yaşanacağını ortaya koydu. Haziran 2024 ile Temmuz 2025 arasında küresel hububat stoklarının 30 milyon ton azalarak 573 milyon tona gerilemesi beklenirken, bu durum Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. Türkiye, hem tarım üretimi hem de ithalat bağımlılığı açısından küresel tahıl piyasasındaki gelişmelerden doğrudan etkilenebilecek bir konumda.

Küresel Tahıl Stoklarında Düşüş ve Türkiye’ye Etkileri

IGC’nin raporuna göre, 2024/25 döneminde dünya tahıl üretimi bir önceki yıla göre 4 milyon ton azalarak 2 milyar 305 milyon tona gerileyecek. Bu düşüşün büyük ölçüde mısır üretimindeki azalmadan kaynaklandığı belirtiliyor. Küresel tüketim ise endüstriyel ve gıda kullanımındaki artış nedeniyle 2 milyar 335 milyon tona yükselecek. Bu durum, stokların hızla erimesine ve gıda fiyatlarının artmasına neden olabilir.

Türkiye, buğday ve arpa gibi temel tahıl ürünlerinde kendi kendine yeterlilik seviyesine yakın olsa da, özellikle mısır ve yağlı tohumlarda ithalata bağımlı bir ülke. Küresel tahıl stoklarındaki düşüş ve fiyat artışları, Türkiye’nin ithalat maliyetlerini artırabilir ve gıda enflasyonunu tetikleyebilir. Özellikle mısır ithalatında Çin’in ithalatının yüzde 40 azalması beklenirken, bu durum Türkiye’nin de ithalatında zorluklar yaşamasına neden olabilir.

Türkiye’de Tahıl Üretimi ve Stoklar

Türkiye, buğday üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerinden biri. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında buğday üretimi 20 milyon ton civarında gerçekleşti. Ancak, kuraklık, iklim değişikliği ve tarım politikalarındaki eksiklikler, üretimde dalgalanmalara neden olabiliyor. Özellikle son yıllarda yaşanan kuraklık, buğday ve arpa gibi temel tahıl ürünlerinin verimliliğini olumsuz etkiledi.

Mısır üretiminde ise Türkiye, kendi ihtiyacını karşılamakta yetersiz kalıyor. Türkiye, mısır ihtiyacının önemli bir kısmını ithalatla karşılıyor. Küresel mısır stoklarındaki düşüş ve fiyat artışları, Türkiye’nin mısır ithalat maliyetlerini artırabilir ve hayvancılık sektöründe yem maliyetlerinin yükselmesine neden olabilir. Bu durum, et ve süt ürünleri fiyatlarını da olumsuz etkileyebilir.

Türkiye’de Gıda Güvenliği ve Fiyatlar

Küresel tahıl stoklarındaki düşüş, Türkiye’de gıda güvenliği ve fiyatlar üzerinde de ciddi bir etki yaratabilir. Özellikle buğday ve mısır gibi temel gıda ürünlerinde yaşanacak fiyat artışları, ekmek, unlu mamuller ve hayvansal ürünlerin fiyatlarını doğrudan etkileyebilir. Türkiye’de son yıllarda yaşanan yüksek gıda enflasyonu, bu durumun daha da kötüleşmesine neden olabilir.

Ayrıca, küresel tahıl piyasasındaki dalgalanmalar, Türkiye’nin ihracatını da etkileyebilir. Türkiye, buğday ve un ihracatında önemli bir oyuncu. Ancak, küresel stokların azalması ve fiyatların artması, ihracatın daralmasına ve Türkiye’nin tarım ihracatından elde ettiği gelirlerin azalmasına neden olabilir.