Rusya’nın Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan çekilmesi yoksul ülkeleri vuracak

Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında geçen yıl imzalanan Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan, kendi gıda ürünlerinin satışı önündeki engellerin kalkmaması nedeniyle çekildiğini açıkladı. Bu karar, dünyanın en büyük tahıl üretici ve ihracatçısı olan Rusya’nın gıda pazarlarına erişimini zorlaştırırken, küresel gıda bunalımının önlenmesi için başlatılan anlaşmadan yararlanan yoksul ülkeleri de olumsuz etkileyebilir.

Tahıl Koridoru Anlaşması, Karadeniz üzerinden Ukrayna ve Rusya’dan başta tahıl olmak üzere gıda ürünlerinin dünya pazarlarına yeniden satışının başlamasını öngörüyordu. Anlaşma kapsamında toplam 32 milyondan fazla ton tahıl dünya pazarlarına taşındı ve küresel emtia fiyatlarının savaş öncesi döneme inmesine yol açtı. Ancak anlaşma kapsamında sadece Ukrayna tahıl ürünlerinin satışının gerçekleşmesi, Rus ürünlerinin gemicilik, sigorta ve ödemeler gibi alanlardaki yaptırımlar nedeniyle pazarlanamaması Moskova’nın uzun süredir şikâyet ettiği konular arasında idi.

Rusya, anlaşmanın asıl amacının açlık tehlikesi yaşayan Afrika başta olmak üzere yoksul ülkelerin yararlanması için başlatıldığını ancak Karadeniz’den sevk edilen ürünlerinin çok azının bu bölgelere gittiğini belirtiyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın 17 Temmuz’da yaptığı açıklamaya göre 22 Temmuz’dan bu yana taşınan 32,8 milyon tahılın yüzde 70’lik kısmı yani 26.3 milyon tonu yüksek gelirli ülkelere satıldı. Etiyopya, Yemen, Sudan, Somali ve Afganistan gibi en fakir ülkeler ise sadece 922 bin ton yani yüzde 3’lük satıştan yararlandılar.

Bu durum, Rusya ve Ukrayna’nın Dünya Gıda Programı’nın yoksul ülkelere gerçekleştirdiği gıda yardımlarının ana tedarikçileri olmaları nedeniyle de endişe verici. Rusya’nın Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan çekilmesi, bu yardımların da aksamasına yol açabilir. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya’nın kararından duyduğu derin kaygıyı dile getirerek, anlaşmanın yeniden başlaması için tüm taraflara çağrıda bulundu.

Rusya’nın Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan çekilmesinin küresel gıda fiyatları üzerinde de etkisi olabilir. Zira Rusya, dünyanın en büyük buğday ihracatçısı konumunda. Rusya’nın buğday sevkiyatlarının azalması veya durması halinde, buğday fiyatları artabilir. Bu da ekmek gibi temel gıda maddelerinin maliyetini yükseltebilir. Özellikle Ortadoğu ve Kuzey Afrika gibi buğdaya bağımlı bölgelerde, gıda güvenliği ve istikrar sorunları yaşanabilir.