Türkiye’de ulaşım maliyetlerinin yükselişi: Vatandaşların seyahat özgürlüğüne darbe

30 Mart 2024

Türkiye’de son dönemde yaşanan otobüs bilet fiyatlarındaki artış, vatandaşların seyahat özgürlüğünü ciddi şekilde kısıtlıyor. Özellikle emekliler ve öğrenciler gibi sabit gelirli gruplar, astronomik fiyat artışları karşısında zor durumda kalıyorlar. Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminali’nde (AŞTİ) yaşanan yoğunluk, yerel seçimler ve bayram tatili gibi özel günlerde biletlere olan talebi artırıyor; ancak yüksek fiyatlar vatandaşların bu taleplerini karşılamalarını zorlaştırıyor.

Emekli vatandaşlar, aldıkları maaşın büyük bir kısmını yalnızca seyahat masraflarına ayırmak zorunda kalıyorlar. Örneğin, bir emekli vatandaşın İskenderun’a seyahat etmek için ödediği 14 bin 200 lira, aylık 10 bin liralık maaşının önemli bir bölümünü oluşturuyor. Bu durum, emeklilerin yaşam kalitesini ve seyahat etme özgürlüğünü doğrudan etkiliyor.

Öğrenciler de benzer bir durumla karşı karşıya. Öğrenci Kredi ve Yurtlar Kurumu’ndan (KYK) aldıkları 2 bin liralık bursun neredeyse yarısını otobüs bileti için harcamak zorunda kalan öğrenciler, bu durumu “garip” olarak nitelendiriyorlar. Bazı öğrenciler, otobüs yerine uçakla seyahat etmeyi tercih ediyorlar, çünkü fiyat farkı göz önünde bulundurulduğunda uçak bileti daha mantıklı bir seçenek haline geliyor.

AŞTİ’de çalışan bir görevlinin ifadelerine göre, bayram dönemlerinde otobüsler yüzde 100 doluluk oranına ulaşıyor. Ancak seçim dönemlerinde bu oran yüzde 50’lere düşüyor. Bu durum, otobüs firmalarının doluluk oranlarına rağmen fiyat politikalarını sürdürmelerinin altını çiziyor.

Türkiye Otobüsçüler Federasyonu’nun 2023 yılı için bilet fiyatlarında bir artış yapmayacağını duyurması, vatandaşlar için bir rahatlama olabilir. Ancak mevcut fiyatlar zaten birçok vatandaşı maddi olarak zorladığı için, bu duyuru yeterli olmayabilir. Ulaşım maliyetlerinin yüksekliği, vatandaşların seyahat etme özgürlüğünü kısıtlamakla kalmıyor, aynı zamanda ekonomik eşitsizlikleri de derinleştiriyor.

NHY/ ANKA