Rus askerlerinin küçük ilerlemeleri devam ediyor. Zelenskiy, artık müzakereler için zamanın gelip gelmediÄŸini sormalı diye soruyor. Focus dergisinin internet sitesinde yayınlanan bir analizde, Ukrayna kriziyle ilgili son geliÅŸmeler deÄŸerlendiriliyor. Avusturyalı siyaset bilimci Gerhard Mangott, Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin’in NATO’ya karşı yeni bir strateji izlediÄŸini ve Ukrayna CumhurbaÅŸkanı Volodimir Zelenskiy’i zor bir duruma soktuÄŸunu ileri sürüyor
Mangott’a göre, Putin, Ukrayna’nın NATO üyeliÄŸi konusunda Batı’yı ikna etmek için askeri tehdidi artırıyor. Rusya, Ukrayna sınırına 100 bin asker yığdı ve bunun bir tatbikat olduÄŸunu söyledi. Ancak Mangott, bu askerlerin geri çekilmediÄŸini ve Rusya’nın Ukrayna’ya saldırma ihtimalinin hâlâ var olduÄŸunu belirtiyor.
Ukrayna askeri açıdan sıkışmış durumda. Üç ay önce Ukrayna ordusunun uzun cephe hattında bir çıkış yapabileceÄŸi umutları dağıldı. SavaÅŸ bir mevzi ve aşındırma savaşına dönüştü. Ukrayna, “aktif savunma” stratejisini izliyor. Åžimdi öncelik, cephe hattının güvenliÄŸini saÄŸlamak ve Rus ordusunun bir saldırısını engellemek için savunma yapılarını geniÅŸletmekte.
Ancak Rus askerlerine küçük ihlaller ve küçük çaplı iÅŸgaller baÅŸarıyor. Bu ilerlemeler, Rus ordusunun Donetsk bölgesinde, Rusların Avdiivka’yı ele geçirmeye çalıştığı bölgede gerçekleÅŸiyor – ya da savaÅŸta harap olmuÅŸ ÅŸehirden geriye kalanlar. Ruslar, enkaz ÅŸehre giden son baÄŸlantı yolunu ele geçirmek üzere.
Ä°ki faktör, Rusların askeri üstünlüğünü belirliyor Harkiv bölgesinde, Rus kuvvetleri Kupiansk ÅŸehri çevresinde ilerliyor. Rus ordusu bu yeri iÅŸgalden hemen sonra ele geçirmiÅŸti, ancak 2022 sonbaharında Ukrayna’ya geri vermiÅŸti.
Son olarak, Ruslar, Dinyeper’in doÄŸu yakasındaki küçük bir Ukrayna köprübaşını geri almayı deniyor. Rusların bu bölgelerdeki ilerlemesi, Kremlin lideri Vladimir Putin için acil bir askeri baÅŸarı olacaktır. Bu, Rus askerinin moral açısından önemlidir ve Ukraynalı askerlerin moralini düşürebilir.
Rusya’nın askeri üstünlüğü son haftalarda arttı. Bu durumun baÅŸlıca nedenleri iki faktöre dayanıyor.
Birincisi, Ukraynalı askerlerin mühimmat eksikliÄŸi var, özellikle topçu mermileri konusunda. Rusya bunları çok daha fazla kullanabiliyor; ÅŸu anda Ukrayna için Rusya’nın lehine olan oran 5’e 1’dir. Ä°kincisi, Ukrayna silahlı kuvvetlerinin askere alma sorunları var.
Diğer yandan, birçok Ukraynalı asker öldü veya savaşta yaralandı ve savaşa elverişsiz hale geldi. Çoğu asker, rotasyon olmaksızın savaşın başından beri cephe hattında bulunuyor. Savaşın başlangıcında olduğu gibi, artık askere gitmeyi kabul eden çok az gönüllü var. Yeni bir seferberlik gerekli, ancak bu politik olarak tartışmalı, maliyeti çok yüksek ve Ukrayna ekonomisine ciddi zarar verebilir.
Ukrayna mermi, tank ve hava savunma sistemlerine ihtiyaç duyuyor
Görevden alınan Ukrayna Silahlı Kuvvetleri BaÅŸkomutanı, Potansiyel politik rakibi Zelenskiy’den önce, 500.000 erkek ve kadının seferber edilmesini talep etmiÅŸti. Ancak Zelenskiy, bunun için politik sorumluluÄŸu üstlenmekte tereddüt ediyor. Ukrayna ordusunun yanı sıra hava savunma sistemleri ile birlikte ek mühimmat, savaÅŸ ve zırhlı araçlar, mayın temizleme cihazları ve diÄŸer ekipmanlara ihtiyaç duyuyor.
Nisan ayında Ukrayna, ilk batılı savaÅŸ uçaklarını – F-16’ları – Danimarka’dan alacak. Ancak sayıları büyük olmayacak ve uçakların hangi silahlarla donatılacağı belirsiz. Bu uçaklar da savaÅŸta dramatik bir dönüş getirmeyecek.
Ukrayna Genelkurmayının, mevcut cephe hattını korumayı ve belki de 2025’te yeni bir taarruz giriÅŸiminde bulunmayı planladığı hedefi, masif batı askeri yardımı olmadan mümkün deÄŸil.
Politik olarak harcamaları artırmaya yönelik irade eksikliği
Avrupa’daki askeri yardım, hem ikili teslimatlar hem de Avrupa Barış KolaylaÅŸtırma Fonu aracılığıyla silah saÄŸlanması yoluyla gerçekleÅŸecek. Bu yıl için bu yardımın en fazla 25 milyar avro olması bekleniyor.
Ancak birçok Avrupa ülkesinde harcamaları artırmaya yönelik politik irade eksikliÄŸi var, çünkü Avrupa ordularının donatılması için de çok para gerekiyor. Ayrıca, ABD’den gelebilecek daha fazla askeri yardım olasılığı da belirsiz – belki de Kasım ayındaki ABD baÅŸkanlık seçimlerinden önce, Kongre’nin devam eden engellemeleri nedeniyle, ya da en geç, Donald Trump’ın tekrar baÅŸkanlık görevine gelmesi halinde.
Rusya ve Ukrayna ÅŸu anda müzakereye hazır deÄŸil. Ukrayna’nın müzakere pozisyonunun bu yıl daha da kötüleÅŸebileceÄŸi beklentisi var. Bu nedenle, ateÅŸkes müzakerelerinin baÅŸlaması acil olarak düşünülmelidir.
Putin’in bu hamlesinin arkasında birkaç neden olabilir. Birincisi, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı askeri bir müdahalede bulunma ihtimalinin düşük olduÄŸunu fark etmesi. Batılı ülkelerin Ukrayna’ya verdiÄŸi siyasi ve askeri destek, Rusya’yı caydırıcı bir etki yaratıyor. Ayrıca, Rusya’nın kendi iç sorunları da var. Ekonomik kriz, koronavirüs salgını ve muhalif lider Aleksey Navalni’nin tutuklanması sonrası artan protestolar, Putin’in otoritesini zayıflatıyor. Bu nedenle, Rusya’nın Ukrayna’yla sıcak bir çatışmaya girmesi hem maliyetli hem de riskli olurdu.
Ä°kinci neden ise, Putin’in Ukrayna’nın doÄŸusundaki ayrılıkçı bölgeleri tanımak istememesi. Bu bölgeler, Rusya tarafından desteklense de, tamamen bağımsız deÄŸiller. Ekonomik ve sosyal açıdan zor durumdalar. Rusya’nın bu bölgeleri ilhak etmesi de kolay deÄŸil. Çünkü bu, uluslararası toplumun tepkisini çekecek ve yaptırımları artıracaktır. Bu yüzden, Putin bu bölgeleri Ukrayna’yla paylaÅŸmak istiyor. Böylece, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü bozacak ve Batı ile olan iliÅŸkilerini zedeleyecek.
Üçüncü neden ise, Putin’in Zelenskiy’i zor durumda bırakmak istemesi. Zelenskiy, Ukrayna halkının büyük bir kısmının desteÄŸini alarak seçildi. Reformcu ve Batıcı bir çizgi izliyor. Ancak, Ukrayna’nın doÄŸusundaki ayrılıkçı bölgelerin statüsü konusunda kararlı bir tutum sergilemiyor. Bu da hem kendi içinde hem de Batılı müttefikleri arasında eleÅŸtirilere neden oluyor. Putin, Zelenskiy’e doÄŸrudan görüşme teklif ederek onu ikilemde bırakmak istiyor. EÄŸer Zelenskiy kabul ederse, Ukrayna’nın egemenliÄŸini tehlikeye atacak ve Batılı ülkelerden uzaklaÅŸacak. EÄŸer reddederse, barışçıl bir çözüm için fırsat kaçırmış olacak ve Rusya’yı haklı gösterecek.
Bu durumda, Zelenskiy kendine ÅŸu soruyu sormalı: Ukrayna’nın doÄŸusundaki ayrılıkçı bölgelerin statüsü ne olmalı? Bu sorunun cevabını vermeden, Putin’in teklifine yanıt vermesi zor olacaktır. Zelenskiy’in seçenekleri ÅŸunlar:
– Ayrılıkçı bölgeleri tamamen kaybetmek ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğünden vazgeçmek.
– Ayrılıkçı bölgelerle federal bir yapı kurmak ve onlara geniÅŸ özerklik vermek.
– Ayrılıkçı bölgeleri Ukrayna’nın bir parçası olarak kabul etmek ve onlara sınırlı özerklik vermek.
– Ayrılıkçı bölgelerin statüsünü belirsiz bırakmak ve çatışmanın dondurulmasını saÄŸlamak.
Her seçeneÄŸin avantajları ve dezavantajları var. Zelenskiy, Ukrayna halkının çıkarlarını gözeterek, en uygun olanı seçmeli. Ancak, bunu yaparken, Putin’in oyununa gelmemeli ve Batılı müttefikleriyle iÅŸbirliÄŸini sürdürmeli. Ukrayna’nın geleceÄŸi, büyük ölçüde Zelenskiy’in vereceÄŸi karara baÄŸlı.
- NHY/ Focus
