Tarımı Bitirme Kararnamesi: Çiftçi Destekleri Kaldırılıyor, Yeni Model Tartışma Yaratıyor

29 Ağustos 2024

Türkiye tarım sektörünü yakından ilgilendiren ve büyük tepkilere neden olan cumhurbaşkanı kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. ‘2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler ile Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı’, mevcut tarım politikalarında köklü değişiklikler getiriyor. Bu değişiklikler, çiftçilerin ve tarım sektörünün geleceği açısından ciddi endişelere yol açıyor.

Kararnameye göre, 2025 yılı itibarıyla mazot ve gübre desteği ile 17 üründe verilen fark ödemesi (prim) desteği tamamen kaldırılıyor. Bu desteklerin yerini “temel destek” adı verilen yeni bir model alıyor. Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım’ın belirttiği gibi, kararnamede mazot ve gübre desteğinin ismi bile geçmiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı ise tepkilere yanıt olarak, temel destek kapsamında mazot maliyetinin %50’nin ve gübre maliyetinin %25’inin karşılanacağını açıkladı. Ancak bu açıklama, desteklerin ciddi oranda azaltıldığı gerçeğini değiştirmiyor.

Yeni Model Tartışmaları Alevlendiriyor

Yeni model, üretim planlamasını ön planda tutarak belirli ürünlere stratejik destek sağlama amacını güdüyor. Ancak destek tutarlarının düşük olması ve üreticilerin temel maliyetlerini karşılamakta zorlanacak olmaları, tarım sektöründe büyük bir daralmaya yol açabilir. Üreticilerin büyük bir kısmı, planlı üretim ve sınırlı desteklerin tarımı bitirme tehlikesi taşıdığını düşünüyor.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yeni destekleme modelinin tarımda yeni bir dönem başlattığını savunarak, üreticilerin planlı üretime yönlendirileceğini belirtti. Ancak, planlı üretimin Türkiye’nin tarımsal çeşitliliğine ve küçük ölçekli çiftçilerin hayatta kalma mücadelesine ne kadar uyumlu olduğu büyük bir soru işareti. Kararnamenin, özellikle su kıtlığı yaşanan bölgelerdeki çiftçileri daha da zor durumda bırakacağı endişesi hakim.

Gelecekte Tarımın Sonu mu Geliyor?

Bu kararname ile birlikte tarım sektöründe geri dönüşü olmayan bir sürecin başlayabileceği yönünde güçlü eleştiriler var. Mazot ve gübre desteği gibi çiftçiler için hayati önem taşıyan desteklerin kaldırılması, üretim maliyetlerini artıracak ve birçok çiftçinin üretimden çekilmesine neden olabilecek. Türkiye gibi tarıma dayalı bir ekonomide, bu kararın uzun vadeli etkileri çok ağır olabilir.

Sonuç olarak, 2025-2027 dönemi için getirilen bu tarım destekleme modeli, çiftçilerin karşı karşıya olduğu ekonomik zorlukları daha da artıracak gibi görünüyor. Tarımda yeni bir dönemin başlangıcı olarak sunulan bu düzenleme, aslında Türkiye tarımı için tehlike çanlarının çaldığının bir işareti olabilir.