İran’da Hükümet Karşıtı Protestolara Katılan 3 Kişi Daha İdam Edildi

20 Mayıs 2023

İran, dünyanın en fazla idam cezası uygulayan ülkelerinden biri olarak üzücü bir olaya daha tanıklık etti. Mahsa Amini’nin ölümüyle başlayan hükümet karşıtı protestolara katılan üç kişi, insan hakları gruplarının yoğun itirazlarına rağmen idam edildi. İdam edilenler arasında 30 yaşındaki Macit Kazemi, 36 yaşındaki Salih Mirhaşemi ve 37 yaşındaki Said Yakubi bulunuyordu. Ancak, ne şekilde infaz edildikleri konusunda ayrıntılı bilgi verilmedi.

Bu üç kişi, geçtiğimiz kasım ayında İsfahan kentinde üç güvenlik mensubunun öldürüldüğü olaylara karışmakla suçlanıyordu. İnsan hakları grupları, bu kişilerin işkenceye maruz kaldığını, zorla itiraflarının alındığını ve yasal haklarının ihlal edildiğini bildirdi. İran İnsan Hakları Merkezi’nin İcra Direktörü Hadi Ghaemi, idam kararının siyasi amaçlı olduğunu vurgulayarak, “Kovuşturma zorla alınan ‘itiraflara’ dayanıyordu ve iddianame, usulsüzlüklerle dolu olduğunu ve bu davanın siyasi bir nitelik taşıdığını açıkça ortaya koyuyor” dedi.

İran İnsan Hakları Merkezi, bugün infaz edilenlerden Macit Kazemi’nin yakınlarının, yetkilileri falakayla ve şok tabancasıyla işkence yapmak ve cinsel saldırıyla tehdit etmekle suçladıklarını duyurdu. Uluslararası Af Örgütü de infazları şiddetle kınadı. Örgütün sözcüsü Dina Elthaway, “İşkenceyle elde edilen ‘itiraflar’, usule ilişkin ciddi kusurlar ve delil yetersizliği nedeniyle bu protestocuların yargılanması ve cezalandırılmasının İran yargı sisteminde hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi, İranlı yetkililerin yaşam ve adil yargılanma haklarını küstahça göz ardı etmesinin bir başka örneğidir” şeklinde değerlendirmede bulundu.

İran, geçtiğimiz yıl en az 582 kişinin idam edildiği bir ülke olarak ürkütücü bir istatistiğe sahip. Bu rakam, bir önceki yıla göre (333 infaz) büyük bir artışı gösteriyor. İran’da hükümet karşıtı protestolarda şiddet eylemlerine karıştığı

gerekçesiyle bugüne kadar toplam yedi kişi idam edildi. İnsan hakları grupları, ölüm cezasına çarptırılan kişilerin gizli devlet mahkemelerinde yargılandığını ve yasal haklarından mahrum bırakıldığını belirtiyor.

Mahsa Amini’nin ölümüyle başlayan protestolar, kısa sürede ülke genelinde hükümet karşıtı gösterilere dönüştü ve şiddet olaylarına yol açtı. Bu süreçte 500’den fazla kişi hayatını kaybetti ve 10 binden fazla kişi tutuklandı. Tutuklanan 22 bin kişi daha sonra affedildi. İran’daki bu idam kararları, insan haklarının ihlal edildiği ve hükümetin yaşam ve adil yargılama haklarını göz ardı ettiği eleştirilerini beraberinde getiriyor.