İran’da Ağustos Ayında 74 Kişi İdam Edildi, 264 Kişi Tutuklandı

5 Eylül 2023

İran’da insan hakları ihlalleri devam ediyor. Hengaw İnsan Hakları Örgütü’nün raporuna göre, Ağustos ayında ülke genelinde en az 74 kişi idam edilirken, 264 kişi de tutuklandı. İdam edilenlerin çoğunluğunu Beluci, Kürt ve Türk yurttaşlar oluşturdu. Tutuklananlar arasında ise kadınlar, çocuklar, gazeteciler ve sanatçılar yer aldı.

Hengaw İnsan Hakları Örgütü, İran’daki idamları ve tutuklamaları takip eden bağımsız bir kuruluş. Örgüt, raporunu resmi kaynaklara, yerel aktivistlere ve ailelere dayandırarak hazırladığını belirtiyor. İran hükümeti ise idamların yasal olduğunu ve adaletin sağlandığını savunuyor.

Rapora göre, Ağustos ayında idam edilen 74 kişiden 16’sı Beluci, 10’u Kürt ve 8’i Türk etnik kökenliydi. İdam edilenlerin suçlamaları arasında uyuşturucu kaçakçılığı, cinayet, tecavüz, hırsızlık, terörizm ve casusluk gibi suçlar yer alıyordu. Ancak insan hakları örgütleri, bu suçlamaların çoğunun işkence altında alınan itiraflara dayandığını ve adil yargılama yapılmadığını ileri sürüyor.

Aynı rapora göre, Ağustos ayında tutuklanan 264 kişiden 116’sı Kürt, 22’si Gilak, 20’si Türk ve 14’ü Beluci etnik kökenliydi. Tutuklananların en az 36’sı kadın ve 11’i çocuktu. Tutuklanan kadınların 15’i Kürt ve 11’i Bahai inancındaydı. Tutuklananlar arasında en az 6 gazeteci ve en az 7 sanatçı ve aktör de bulunuyordu.

İran’da idamların artması, uluslararası toplumun tepkisini çekiyor. Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB) ve insan hakları kuruluşları, İran’ı idamları durdurması ve insan haklarına saygı göstermesi konusunda uyarıyor. Ancak İran hükümeti bu uyarılara kulak asmayarak idamları sürdürüyor.

İran’da idamların artmasının nedenleri arasında siyasi baskı, ekonomik kriz, sosyal huzursuzluk ve uluslararası izolasyon gibi faktörler gösteriliyor. İran’da son yıllarda yaşanan protesto gösterilerinde çok sayıda kişi öldürüldü veya tutuklandı. Ayrıca İran’ın nükleer programına karşı yaptırımlar da ülkenin ekonomik durumunu zorlaştırarak halkın yaşam koşullarını kötüleştiriyor.

İran’da insan hakları savunucuları ise idamlara karşı mücadele etmeye devam ediyor. Hengaw İnsan Hakları Örgütü gibi kuruluşlar, idamları duyurarak kamuoyunun dikkatini çekmeye çalışıyor. Ayrıca idam cezasına çarptırılan kişilerin aileleri ve avukatları da af talepleriyle yetkililere başvuruyor. Ancak bu girişimlerin çoğu sonuçsuz kalıyor.