İHD’den Yeni Yüzyılda İhlallerle Yüzleşme Çağrısı

5 Mayıs 2023

2022 yılının Doğu ve Güneydoğu hak ihlalleri raporunu açıklayan İnsan Hakları Derneği Diyarbakır Şubesi, seçim sonrasında görev alacak yöneticilere hak ihlalleriyle yüzleşme çağrısı yaptı. İHD Yönetimi, Türkiye’nin yeni yüzyılının Kürt sorununu çözümü ile başlamasını önerdi.

İHD Şube binasında düzenlenen basın toplantısıyla açıklanan rapora göre 517 kişi, keyfi öldürme, silah ve orantısız güç kullanma, dur ihtarına uymama, yargısız infaz, bölge hapishanelerinde intihar veya çeşitli hastalıklar, faili meçhul saldırı, intihar, çatışma gibi nedenlerle yaşamını yitirdi.

Raporda yer alan bilgilere göre 8 kadın intihar etti, 2 kadın intihar teşebbüsünde bulundu, aile içi şiddet sonucu 39 kadın yaşamını yitirdi, 17 kadın yaralandı, toplumsal alanda uğradığı saldırı sonucu 18 kadın yaşamını yitirdi, 16 kadın yaralandı.

8 çocuğun intihar ettiği, aile içi şiddet sonucu 8 çocuğun yaşamını yitirdiği, toplumsal alanda şiddet sonucu 8 çocuğun hayatını kaybettiği de raporda yer alan bilgiler arasında.

Raporun ‘İşkence Yasağına Yönelik İhlaller’ başlığı altında, “Bölgede en az 15 yurttaş gözaltında, 178 yurttaş gözaltı yerleri dışında (sokak, ev baskını) işkence ve kötü muameleye maruz kalırken, en az 42 mahpus hapishanelerde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. En az 20 yurttaş kolluk görevlilerinin ajanlık dayatmalarına maruz kalırken, 13 yurttaş tehdit edildi. Okullarda en az 2 çocuk şiddete maruz kaldı. Toplumsal gösterilerde kolluk görevlilerinin müdahalesinde en az 7 yurttaş şiddete maruz kaldı” denildi.

Düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik ihlaller kapsamında ise bölge kentlerinde yapılmak istenen 14 etkinliğin yasaklandığı, 2 gazete ve 1 kitaba el konulduğu, 26 soruşturma dosyasında 136 kişi hakkında soruşturma başlatıldığı, 16 dava dosyasında 76 kişi hakkında dava açıldığı, aralarında siyasetçi, gazeteci ve kamu emekçilerinin bulunduğu 127 kişi hakkında değişik hapis ve para cezaları verildiği, kolluk görevlileri tarafından en az 19 toplantı ve gösteriye müdahale edildiği, en az 10 toplumsal gösterinin gerçekleştirilmesine kolluk görevlileri tarafından izin verilmediği bilgileri yer aldı.

Yeni yüzyıla çağrı

Raporun açıklanmasının ardından söz alan İHD Genel Başkan Yardımcısı Revşen Bataray Saman, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun yeni bir yüzyıla girdiğine vurgu yaparak, yeni dönemin Kürt meselesinin barışçı bir çözümünün sağlanması için fırsatı olduğunu söyledi.

Yeni yüzyılda hak ihlalleriyle yüzleşme çağrısı yapan Bataray Saman, “Devlet erkinin, yüzyıl boyunca faili olduğu ağır hak ihlalleriyle yüzleşmesi, özür ve tazmin yoluna başvurması gerekmektedir. Bir denetim mekanizmasına da dönüşen hak savunuculuğunun özneleri olarak bizler, insan hakları ihlallerinin meydana gelmesine sebebiyet veren hatalı devlet ve hükümet politikalarına karşı etkili bir savunuculuk faaliyeti içerisinde olacağız” dedi.

Yeni yüzyılda insan hakları ihlallerine yol açan politikalardan vazgeçilmesini isteyen Bataray Saman, “Bu gerçekle, yeni yüzyıla demokratik bir çözüm maksadıyla girilmesi; bu doğrultuda da öncelikle insan hakları ihlallerinin oluşumuna yol açan politikalardan vazgeçilmesi, çatışmalı ortamın bir an önce son bulması ve çatışma çözüm araçlarıyla sürecin demokratik çözümünün yeniden müzakere edilmesi talebinde bulunuyoruz” şeklinde konuştu.

“Muhalefetin Kürt meselesinin çözümü konusunda somut vaadi yok”

Toplantının ardından VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan İHD Şube Başkanı Abdullah Zeytun, milletvekili adaylarını Kürt sorunun çözülmesi için çalışmalarını tavsiye etti.

Tüm kesimlerin bu amaç doğrultusunda çalışmasını isteyen Zeytun, “En önemli insan hakları demokrasi ve özgürlük meselesi olan Kürt meselesinde barış odak kılan bir politika için çalışmaları ve bu anlamda da hem parlamento hem de sokakta, üyelerinden başlamak üzere tüm toplumsal kesimi de bu amaç doğrultusunda birleştirmeleri gerektiğini ifade ediyoruz” dedi.

Zeytun, muhalefetin insan hakları ve demokrasi alanındaki sorunların çözümü için daha olumlu söylemlere sahip olduğunu savundu.

Ancak muhalefetin Kürt meselesinin çözümü konusunda somut vaatlerde bulunmamasını eleştiren Zeytun, “Muhalefet partilerinin en azından temel hak ve özgürlüklerin sağlanmasına yönelik daha olumlu söylemler geliştirdiğini söyleyebiliriz. Yalnız burada da onların da imtina ettiği konu yine Kürt meselesi bağlamındaki sorunlar. Kürt meselesiyle ilgili bu sorunların çözümüne ilişkin, Kürtlerin hak ve özgürlüklerine yönelik taleplerine ilişkin somut bir vaatlerinin olmayışı onları da bir çözüm geliştirmekte mahrum kılıyor” diye konuştu.