Antibiyotiklerin gereksiz kullanımı, Avrupa’da büyük bir sorun haline geldi. Avrupa BirliÄŸi (AB), 2030 yılına kadar antibiyotik kullanımını yüzde 20 oranında azaltmayı hedefliyor. Ancak bu hedefe ulaÅŸmak için çok daha fazla çaba gerekiyor. Çünkü gereksiz antibiyotik kullanımı, antimikrobiyal dirençli enfeksiyonlara yol açıyor ve binlerce kiÅŸinin hayatını tehlikeye atıyor.
Antibiyotikler, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Ancak bazen doktor tavsiyesi olmadan, virüslerin neden olduğu soğuk algınlığı veya grip gibi hastalıklar için de antibiyotik alınıyor. Bu durum, antibiyotiklere karşı dirençli bakterilerin gelişmesine neden oluyor. Bu bakteriler, diğer antibiyotiklerle de tedavi edilemeyen ciddi enfeksiyonlara sebep olabiliyor.
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezinin (ECDC) verilerine göre, Avrupa’da her yıl 35 binden fazla kiÅŸi antimikrobiyal dirençli enfeksiyonlar nedeniyle hayatını kaybediyor. Bu enfeksiyonların insan saÄŸlığı üzerindeki etkisi, grip, tüberküloz ve AIDS gibi hastalıklarla karşılaÅŸtırılabilir. Özellikle son çare olarak kullanılan karbapenem adlı bir antibiyotiÄŸe dirençli Klebsiella pneumoniae adlı bir bakterinin yaygınlaÅŸması endiÅŸe verici.
AB, bu sorunu çözmek için 13 Haziran’da bir eylem planı açıkladı. Bu plana göre, AB ülkeleri 2030 yılına kadar antibiyotik kullanımını yüzde 20 oranında azaltmayı taahhüt etti. Ayrıca AB, antibiyotik direncini önlemek ve izlemek için yeni araçlar ve yöntemler geliÅŸtirmeyi, araÅŸtırma ve inovasyonu desteklemeyi ve uluslararası iÅŸbirliÄŸini artırmayı hedefliyor.
Ancak bu hedeflere ulaÅŸmak için AB ülkelerinin daha fazla çaba göstermesi gerekiyor. Çünkü 2019 ile 2022 arasında antibiyotik kullanımı ancak ortalama yüzde 2,5 oranında azaltılabildi. Bazı ülkelerde ise antibiyotik kullanımı arttı. ÖrneÄŸin Bulgaristan’da yüzde 22, Malta’da yüzde 15, Litvanya’da yüzde 13, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nde yüzde 11 artış görüldü. Buna karşılık Finlandiya yüzde 14,9 ve Lüksemburg yüzde 9,9 oranında azaltma saÄŸladı.
AB’nin mart ayında yaptığı bir ankete göre, en çok antibiyotik Malta’da (yüzde 42) kullanılırken en az Almanya’da (yüzde 15) kullanılıyor. Ankete katılanların yüzde 40’ı son bir yıl içinde en az bir kez antibiyotik aldığını belirtti. Bunların yüzde 18’i doktor tavsiyesi olmadan antibiyotik kullandığını itiraf etti.
Bu durumda bireylere de büyük sorumluluk düşüyor. Antibiyotikleri sadece doktor reçetesiyle ve uygun şekilde kullanmak, antibiyotik direncini önlemenin en önemli yollarından biridir. Ayrıca hijyen kurallarına uymak, aşı olmak ve sağlıklı beslenmek de enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olur.
Antibiyotikler, insanlık tarihinin en önemli buluşlarından biridir. Ancak gereksiz ve yanlış kullanımları, bu değerli ilaçların etkinliğini azaltıyor ve hayat kurtaran tedavileri tehlikeye sokuyor. Bu nedenle, antibiyotiklerin akıllıca kullanılması, hem bireysel hem de toplumsal sağlık için hayati önem taşıyor.
