Faşizm, Almanya’daki Nazi Kampları VIII.

25 Mart 2018

Toplama Kamplarında Katliamlar

Geçen bölümde varoşlara benzer gettolara yerleştirilen Yahudi, Çingene ve şüphelilerin durumları hakkında ayrıntılı bilgi vermeye çalışmıştık. Yine gerek gettolarda ve gerekse imha kamplarında pogromları (soykırım) konusunu görmüştük. 1939-1945 döneminde gerek paramiliter güçler, sivil çeteler ve “SS”lerden oluşan ölüm mangalarının eylemleri ile en önemli olan direnişleri incelemiştik.

1942 tarihinden başlayarak 1945, yani İkinci Emperyalist Paylaşım Savaşı’nın bitimine kadar çoğunluğu Yahudi olan, aralarında Çingene, muhalif ve şüphelilerin de bulunduğu kamplarda isyan bayrağının çekildiğini, “SS” subaylarının öldürüldüğünü, gardiyanların rehin alındığı konusunda yapılan eylemler ile bunlara destek olan başta Yahudi direniş örgütleri, sol gruplar, devrimci örgütler gerek Polonya’da ve gerekse işgal altındaki Avrupa ülkelerinde halkı örgütleyerek gerilla yöntemiyle Nazilere vur-kaç eylemlerini gerçekleştirdiklerini, ormanlarda pusu kurduklarını ve yer yer ağır kayıplar verdirdiklerini yazmıştık.

Bu bölümde Nazilerin kamplarda yaptığı katliamları özet olarak vermeye çalışacağız.

Kamplarda ölen insan sayısı

Auschwitz II 1.000.000

Belzec 600.000

Chelmno 620.000

Jasenovac 97.000

Majdanek 360.000

Maly Trnostinets 65.000

Sobibor 250.000

Treblinka 870.000

Almanya’daki Toplama ve İmha Kampları

Bergen-Belsen Toplama Kampı

1940’larda Almanya’nın Celle kentinin 18 km. kuzeyinde bulunan Bergen ve Belsen kasabalarının güneyinde kurulan Bergen-Belsen kampıdır. Bu kamp, üç ana kampı barındırıyordu. 1943 yılına kadar sadece esirleri alıyordu. 1945 yılının ilk aylarında aşırı kalabalık, havasızlık sonucu verem, dizanteri, tifüs gibi bulaşıcı hastalıklar baş gösterdi. Ocak-Mart aylarında on binlerce esir öldü. 15 Nisan’da İngilizler sağ kalan 60.000 esiri tedavi altına aldı. 13.000 esir, ağır hasta olduğu için kurtarılamadı. Kamp, faaliyette bulunduğu süre içinde 50.000 kişiye mezar olmuştur. Bu kampın ünlü esirleri arasında Jean Améry, Anne Frank ve Simone Veil de vardı. Anne Frank Holokost’un simge isimlerinden bir Yahudi çocuğuydu. Bu küçük kız diğer Yahudi çocuklarla birlikte kampta ölmüştür. 14 yaşındayken bir günlük tutmuş. 15-16 yaşlarında kampta tifodan ölmüştür. Ölümünden sonra yayınlanan günlüğünden ilk etaptı 150 bin basılmış ve 60 dile çevirisi yapılmıştır. Günlüğü saklandığı yerde yaşadığı trajediyi en ince ayrıntısıyla yazmıştır. Jean Améry 1978 yılında, Simone Veil de 2017 yılında ölmüşlerdir.

Buchenwald Toplama Kampı

Almanya’nın Weimar kenti yakınlarında 1937-1945 yılları arasında faaliyet gösteren en büyük toplama kamplarından biridir. II. Emperyalist Paylaşım Savaşı sırasında çeşitli Avrupa ülkelerinden 250.000 insan bu kampa yerleştirilmiştir. 11.000’i Yahudi olmak üzere 55.000 insana mezar olmuştur. Hayatta kalanların büyük kısmı kendi çabalarıyla kurtulmuştur. Bunlar kampta direniş ve sabotaj hazırlıkları içindeydiler.

Dachau Toplama Kampı

Nazi Almanyası’nda açılan ilk toplama kampıdır. Dachau, Almanya’nın güneyinde Münih kentinin yaklaşık 16 km. kuzeybatısında yer alan barut ve mühimmat fabrikası arazisi ve binalarında açılan toplama ve imha kampıdır. Bu kamp aynı zamanda ilk siyasi kamptır. Türk vatandaşının sünnetli olması [29], onların Yahudi olduğuna hükmedilmiş ve 100 Türk’ten 76’sı [28] dâhil 45.000 kişiye mezar olmuştur. Bu kampa komünistler, sosyal demokratlar, muhafazakâr ve liberal parti üyeleri getirilmiş, zamanla esir edilen Fransa, Belçika ve Rus askerlerinin yanı sıra Yehova Şahitleri (Amerikalı Charles T. Russell tarafından kurulan tarikat üyeleri), Museviler, Papazlar, Eşcinseller ve Çingeneler yerleştirilmiştir. 33 ülkeden toplam 200.000 kişinin bu kampta esir tutulduğu bilinmektedir.

Dora-Mittelbau Kampı

Dora-Mittelbau kampı zorunlu emek prototipi ‘ye bir örnektir (prototip bir ürünün ön sürümü yani ilk örneğidir). 1943 – 1945 yılları arasında Sovyetler Birliği, Fransa ve Polonya’dan Almanya silah endüstrisinde zorla çalıştırmak için getirtilen 60.000 mahkûmun 20.000’i insanlık dışı çalışma ve yaşam koşulları nedeniyle ölmüştür [30]. Dora’da roket üretimi yapılıyordu. Bunu da diğer silah projeleri takip etti. Yine yeraltı uçak fabrikaları inşaatında zorla çalıştırılan on binlerce kişi burada tutsak edildi. “SS” 1944 sonlarına doğru bağımsız Mittelbau toplama kampını kurmak üzere Dora kampı ile birleştirilerek yeni kamp binalarını kurdu.

Flossenbürg Toplama Kampı

Bugünkü Çekya sınırına yakın Bavyera, Oberpfalz bölgesinde kurulan ve 1938 – 1945 tarihleri arasında faaliyet gösteren Nazi toplama kampıdır. Bu süre içinde 96.000 mahkûma ev sahipliğini yapmıştır. Aynı sürede 30.000 insana mezar olmuştur. Genel anlamda “ceza ve hükümlüler” için kullanılmış bir kamptır.

1939’un Eylül ayında, Dachau Toplama Kampı’ndan Flossenbürg’a 1.000 siyasi mahkûm transfer edildi. 1940-1942 yıllarında, yaklaşık 1.500 Polonyalı mahkûmu ve Polonya direnişinin üyeleri Flossenbürg’a sürüldü. Temmuz 1941’de, “SS” muhafızları Flossenbürg toplama kampının dışında 40 Polonyalı mahkûmu vurdu. Şubat ve Eylül 1941 tarihler arasında Polonyalı siyasi tutukluların yaklaşık üçte biri idam edilerek Flossenbürg’a sürüldü. 1.000’den fazla Sovyet mahkûmu 1941 sonuna kadar Flossenbürg’te idam edildi [31].

Şubat 1943’te Flossenbürg kampında 4.000 esir vardı. Bu mahkûmların yarısından çoğu siyasi mahkûmlardı (özellikle Sovyet, Çek, Hollandalı ve Alman). Neredeyse 800 Alman suçlunun 100’den fazlası eşcinseldi ve 7 tane Yehova Şahitleri üyesi vardı. 1945’e gelindiğinde, 11.000 kadın olmak üzere tüm Flossenbürg kampı sisteminde tutulan yaklaşık 40.000 tutuklu vardı [31].

Neuengamme Toplama Kampı

Hamburg, Bergedorf bölgesindeki Neuengamme köyü yakınlarında SS tarafından 1938 yılında kurulan bir Nazi kampıdır. Ele geçen kayıtlarda 80.000 erkek ve 13.500 kadın yerleştirilmiştir. Bu kampta 42.900 mahkûm ana kampta ve uydu kampların tahliyesi sırasında ölmüştür. Kamp, faaliyet süresi boyunca 105.000 mahkumun yarısından fazlasına mezar olmuştur.

Ravensbrück Toplama Kampı

Ravensbrück kampı Berlin’in 85 km. kuzeyinde inşa edilen “Kadın Toplama Kampı”dır. 1939 – 1945 faaliyeti süresince 71 Türk kadının da bulunduğu bu kampta 50.000’den fazla kadın esire cehennem olmuştur. Değişik dilleri kullanan kadınların ortak direnişi burada olmuştur. Ravensbrück toplama kampında komünist, ilerici, demokrat ve faşizm karşıtı Yahudi ve Çingene kadınlar ölüm kalım savaşı vermişlerdir.

Barakalarda yaşam mücadelesi verilen bir dönemde yazılan bir mektuptan “250 kişilik barakalarda 500 kişi kalıyoruz. Her yer, her şey kir pas içinde. Bitleniyoruz, açlıktan ölüyoruz. Yemeklerin içinde insan sağlığına zarar veren her şey var. Temizlik ihtiyacımızı gideremiyoruz, yatak ve giysilerimizi üç ayda bir değiştiriliyor. Bağırmalar, dayak ve işkenceler, yeni yeni cezalar, alınıp götürmeler…[32]” şeklinde yaşandığını öğreniyoruz.

Sachsenhausen Toplama Kampı

Sachsenhausen, Berlin’e 35 km. kuzeyinde Oranienburg bölgesinde 1936 yılında önceleri kadınlar için tasarlanan modern kamptır. 30.000 esir kuzeybatı yönüne “ölüm yürüyüşü” adı verilen zorunlu yürüyüşe tabi tutulmuştur. Hasta ve güçsüz olanlar bu yürüyüşe ayak uyduramayan büyük bölümü yollarda ölmüştür. Bir kısmı ise 2 Mayıs 1945 tarihinde Sachsenhausen kasabası yakınlarında Sovyet Kızılordu’su tarafından bulunarak tedavi altına alınmıştır. Sovyet ordusu tarafından özgürlüğüne kavuşturulan kampta toplam 200.000’den fazla insan tutsak edilmiş, bunların 100.000’i kötü yaşam koşulları, sarılık, tifo, veren ve kışın dondurucu ayazında ve tıbbi deneylerde ölmüştür.

< Bir önceki bölüm Bir sonraki bölüm…>

[28] Altan Öymen, Bir Dönem Bir Çocuk, Doğan Kitap (İstanbul, 2015)

[29] CHP Muğla Milletvekili Fahrettin Üstün’ün Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün yanıtlama isteğiyle verdiği soru önergesi. ( http://www.gazetevatan.com/naziler-turk-asilli-bin-kisiyi-katletti-72070-gundem/)

[30] Ulusal Sosyalist Konsantrasyon Kampı Sisteminde Mittelbau-Dora (Tarihi Olaylar, “Holokost”)

[31] https://tr.wikipedia.org/wiki/Flossenb%C3%BCrg_toplama_kamp%C4%B1

[32] Ravensbrück Kadın Toplama Kampı (Tarihi Olaylar