Türkiye’nin koronavirüs aşısı satın aldığı Çinli Sinovac şirketinin rüşvet geçmişi gündemde

7 Aralık 2020

Türkiye’nin Covid-19 hastalığına karşı Çin’den 50 milyon doz sipariş verdiği Sinovac Biotech firmasının CEO’sunun geçmişte Çin’in ilaç düzenleme kurumuna aşı onaylarını hızlandırmak için rüşvet verdiği ortaya çıktı.

Çinli ilaç şirketi Sinovac, 2003 yılında SARS aşısı için ilk klinik testlere başlayan ve 2009’daki kuş gribi aşısını dağıtan ilk şirketti.

Mahkeme kayıtlarını araştıran Washington Post, Sinovac CEO’su Yin Weidong’un geçmiş aşılarla ilgili ülkenin ilaç düzenleme kurumuna rüşvet verdiğini ortaya çıkarttı.

Sinovac’ın rüşvet iddiaları neler?

2016 yılında, Sinovac’ın kurucusu ve icra kurulu başkanı Yin Weidong, aşı incelemelerini denetleyen düzenleyici bir yetkili olan Yin Hongzhang ve eşine 83 bin dolardan fazla rüşvet verdiğini itiraf etti. Yin Hongzhang ise rüşvet karşılığında Sinovac’ın aşı sertifikalarını hızlandırdığını kabul etti.

Düzenleyici yetkili, Sinovac ve diğer yedi şirketten rüşvet aldığı için 2017’de on yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Sinovac hakkında bu davanın dışında rüşvet gündemleri de çıktı. Çin’de en az 20 hükumet yetkilisi ve hastane yöneticisi 2008 ve 2016 yılları arasında Sinovac çalışanlarından rüşvet aldığını itiraf etti. Şirket, 2017 yılında rüşvet skandallarıyla ilgili bir iç soruşturma başlattığını duyursa da hala sonucunu açıklamadı.

Yin Weidong Sinovac tarafından suçlanmadı ve şirketin COVID-19 aşı girişimini denetlemeye devam ediyor

‘Şirketin geçmişi güven vermiyor’

Bugün Sinovac’ın koronavirüs aşısı için herhangi bir usulsüzlük yaptığına dair bir iddia bulunmuyor.

New York Üniversitesi Langone Tıp Merkezi’nden tıp etiği direktörü Arthur Caplan, “Şirketin bir rüşvet geçmişinin olması, aşısı hakkındaki paylaşılmayan, hakem incelemesinden geçmemiş verilere, şüphe gölgesi düşürüyor. Bir salgında, ahlaki sorumluluk açısından sorunlu olan bir şirketin iddialarına büyük bir ihtiyatla yaklaşılmalı” yorumunda bulundu.

Sinovac şirketi, Sinopharm ile birlikte Çin’de in koronavirüs aşısı geliştiren iki öncü şirketinden biri konumunda. Sinovac’ın geliştirdiği aşı için başta Türkiye, Brezilya ve Endonezya olmak üzere birçok ülke ile anlaşma imzaladı.

Fakat Pfizer-BioNTech, Moderna ve AstraZeneca gibi aşı geliştiricilerinin yaptığı gibi, Sinovac geliştirdiği aşı ile bir etkililik verisi yayımlanmadı. Bu nedenle Sinovac’ın insanları koronavirüsten ne kadar koruyabileceğine dair yeterli bir veri bulunmuyor.