Türkiye’de kadın cinayetlerine karşı mücadele 14 yıldır kararlılıkla sürüyor. 2010 yılından bu yana, Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu olarak her ay kadın cinayetlerine dair verileri kamuoyuyla paylaşıyoruz. Ancak devlet kurumları, sistematik olarak bu verilere ilişkin herhangi bir bilgi sunmuyor. Kadın cinayetleri ve şüpheli kadın ölümleri, devletin sorumluluğunda olan bir sorunu gözler önüne seriyor. Kadın cinayetlerini önlemek için somut adımlar atılmadığı sürece bu mücadele devam edecektir.
Ağustos Ayında 33 Kadın Cinayeti İşlendi
2024 yılı Ağustos ayında 33 kadın cinayeti işlendi ve 24 kadın şüpheli şekilde ölü bulundu. Öldürülen 33 kadından 9’u kendi hayatlarına dair kararlar almak istemeleri (boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi veya ilişkiyi reddetmek gibi) nedeniyle, 2’si ekonomik sebeplerle, 4’ü annelerinin boşanmak istemesi bahanesiyle öldürüldü. 18 kadının ise hangi sebeple öldürüldüğü tespit edilemedi. Bu durum, kadın cinayetlerinin nedenlerinin tespit edilmesindeki eksikliklerin bir sonucudur. Kadın cinayetlerinin sebepleri tespit edilmedikçe, adil yargılama yapılmadıkça ve caydırıcı cezalar uygulanmadıkça bu şiddet devam edecektir.
Kadınlar Kimler Tarafından Öldürüldü?
Ağustos ayında öldürülen 33 kadından 10’u evli oldukları erkekler, 7’si birlikte oldukları erkekler, 6’sı babaları, 3’ü tanıdıkları biri, 2’si akrabaları, 2’si oğulları, 1’i eski eşleri, 1’i eski sevgilileri ve 1’i kardeşleri tarafından öldürüldü. Öldürülen kadınların %30’u evli oldukları erkekler tarafından hayatlarından koparıldı.
Kadınlar En Çok Evlerinde Öldürüldü
Kadınların 12’si evlerinde, 8’i sokakta, 5’i ıssız bir yerde, 3’ü su kenarında, 2’si arabada, 1’i iş yerinde öldürüldü. 2 kadının öldürüldüğü yer ise tespit edilemedi. Kadınların %36’sı evlerinde katledildi.
Kadınlar En Çok Ateşli Silahlarla Öldürüldü
Öldürülen kadınların 12’si ateşli silahlarla, 11’i kesici aletlerle, 4’ü boğularak, 4’ü darp edilerek ve 1’i yakılarak öldürüldü. Bir kadının ise hangi yöntemle öldürüldüğü tespit edilemedi. Kadınların %36’sı ateşli silahlarla öldürüldü.
6284 Sayılı Kanun Uygulansaydı Kadınlar Hayatta Olacaktı
Serpil Kartal, İstanbul’da boşanma aşamasında olduğu Harun Gül tarafından sokak ortasında öldürüldü. Manisa’da 19 yaşındaki Sudenaz, 3 yaşındaki çocuğunun yanında darp edildi. Sudenaz, 14 yaşından bu yana şiddet görmesine rağmen polis müdahale etmedi. Elif B., Bursa’da uzaklaştırma kararını defalarca ihlal eden eski nişanlısı için elektronik kelepçe talep etti, ancak bu talep reddedildi. Altı saat sonra kaçırılarak bıçaklandı ve vuruldu. 2024 yılının ilk 8 ayında öldürülen kadınlardan en az 22’si, polis veya savcılığa şikayette bulunmuş olmasına rağmen korunmadı. Şiddeti önlemekle sorumlu yetkililer sadece olayları lanetlemekle yetinirken, 6284 sayılı kanunun uygulanmaması kadınların hayatına mal oldu.
Kadın Cinayetlerinin Soruşturulması
Diyarbakır’da Hilal Kar, sokak ortasında Mehmet Demirhan tarafından ateşli silahla öldürüldü. Fail, iki aydır yakalanamadı. Aile avukatı, etkin soruşturma yürütülmediğini, MOBESE ve HTS kayıtlarının incelenmediğini belirtti. Ezgi Zerkin’in katili Deniz Özarslan’a ise 545 gün sonra ulaşılabilmişti. Bu süreçte yetkililerin umursamaz tutumu dikkat çekiyor.
Aile Şurası ve Kadına Şiddet
Siyasi iktidar, kadınları korumak yerine aile odaklı yeni politikalar geliştirmeye çalışıyor. 2023’te düzenlenen “8. Aile Şurası” raporu, kadınların erken yaşta evlenmesini ve şiddet gördüğü evliliği devam ettirmesini öneriyor. Ağustos ayında 6 kadın babaları, 2 kadın oğulları, 10 kadın eşleri tarafından öldürüldü. 2024 yılının ilk 8 ayında ise 27 kadın ve 12 erkek çocuk babaları tarafından öldürüldü. Kadınlar, bu ataerkil baskıya boyun eğmeyeceklerini ve mücadeleye devam edeceklerini belirtiyor.
Sığınma Evlerinin Kapatılması
Yerel seçim döneminde, kadınlar için eşit ve özgür kentler yaratmak adına politikalar geliştirilmesi gerektiğini savunduk. Bu çerçevede belediyelere, kadın sığınaklarının sayısını artırma çağrısında bulunduk. Ancak İzmir Bayraklı Belediyesi’ne ait tek sığınağın kapatıldığı öğrenildi. Bu durum, şiddetle mücadeleyi zayıflatmakta ve kadınların hayatını tehlikeye atmaktadır.
Kadın Meclisleri Sokaklarda
Bu ay İstanbul’da Serpil Kartal, İzmir’de babaları tarafından vurulan 4 çocuk ve Manisa’da şiddet gören Sudenaz için sokaklardaydık. Eylem Sevilen için de meydanlarda toplandık. Ayrıca, bazı belediyelerin hayvanları katletmeye başlaması üzerine 1 Eylül’de “Katliam Yasasına Hayır” demek için Yenikapı’da bir araya geldik.
Cinsel Şiddet ve Cezasızlık
Çocuklar ve kadınlar cinsel şiddet tehdidi altında yaşamaya devam ediyor. İstanbul’da Z.U. ve E.G. isimli iki çocuk, bir dükkanda cinsel istismara uğradı. Hatay’da 14 yaşındaki S.Y., 3 yıl boyunca akrabası tarafından cinsel istismara maruz kaldı. Kocaeli’nde ise 4 yaşındaki bir çocuk, özel güvenlik görevlisi tarafından cinsel istismara uğradı. Bu olayların faillerinin cezalandırılmasında gecikmeler yaşanıyor.
Ağustos Ayında Kadınlara Yönelik Diğer Gelişmeler
• Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, ihtiyaç sahibi kadınlara ayda bir hijyenik ped desteği sağlayacağını açıkladı.
• Bursa’da bir imam hatip ortaokulu müdürü, şeriat yanlısı açıklamalar yaparak şort giyen öğrencilere müdahale edeceklerini söyledi.
• ÖSYM, 2024 yılı Spor Bilimleri İçin Özel Yetenek Sınavı’nda kadınlara ayrılan kontenjanı %40’a düşürdü.
• Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, şiddet mağduru kadınlara hukuki destek sağlamak amacıyla Diyarbakır Barosu ile bir protokol imzaladı.
• HIV+ olduğu için sınır dışı edilen Suriyeli mülteci trans kadın M.E., Suriye’de hayatını kaybetti.
• 2024 Paris Olimpiyatlarında yarışan Afgan Break Dansçı Manizha Talash, “Afgan kadınlara özgürlük” yazılı pelerin giydiği için diskalifiye edildi.
Şüpheli Kadın Ölümleri Aydınlatılmalıdır
Şüpheli kadın ölümleri, pandemi süreciyle birlikte ciddi bir artış göstermektedir. İntihar, kaza veya doğal ölüm gibi gösterilen bu ölümler, kadın cinayetlerinden daha zorlu bir süreç gerektirmektedir. Kadınların gerçekten nasıl öldüğü, toplumsal cinsiyet temelli bir cinayet olup olmadığı, intihar mı ettikleri yoksa intihara mı sürüklendikleri gibi soruların yanıtlanması gerekmektedir.
Kadınların yaşam hakkını savunmak için verdiğimiz mücadele, şüpheli ölümlerin ve kadın cinayetlerinin aydınlatılması için devam edecektir.
