Son Bir Yılda Türkiye-İsrail İlişkilerinde Yaşanan Gelişmeler ve Krizler

29 Temmuz 2024

Türkiye ve İsrail arasındaki ilişkiler, 20. yüzyılın ortalarından itibaren çeşitli iniş çıkışlar yaşamış, bu süreçte birçok önemli dönemeç geçirmiştir. 1949 yılında Türkiye’nin İsrail’i tanıyan ilk Müslüman ülke olarak diplomatik ilişkilerin temellerini atması, iki ülke arasındaki ilişkilere tarihi bir başlangıç sağlamıştır. Ancak, yıllar içinde bu ilişkiler, hem stratejik hem de politik faktörlerin etkisiyle dalgalı bir seyir izlemiştir.

İlişkilerin ilk yıllarında Türkiye’nin İsrail ile kurduğu diplomatik bağlar, bölgesel güvenlik ve ekonomi açısından büyük önem taşımıştır. 1970’ler ve 1980’ler boyunca, askeri ve ekonomik işbirlikleri ile ilişkiler genellikle olumlu bir çizgide ilerlemiştir. Ancak, Filistin sorununa dair uluslararası baskılar ve Türk kamuoyunun hassasiyetleri, bu dönemde zaman zaman gerilmelere yol açmıştır.

1990’ların ortalarına gelindiğinde, iki ülke arasındaki ilişkiler yeniden canlanmış ve özellikle 1996 yılında imzalanan askeri işbirliği anlaşmaları, Türkiye ve İsrail arasındaki güvenlik işbirliklerini güçlendirmiştir. Bu dönem, ilişkilerin adeta bir “altın çağı” olarak kabul edilmiştir. Ancak, 2000’lerin başında, 2008-2009 Gazze Savaşı ve 2010 Mavi Marmara olayı gibi krizler, ilişkileri ciddi şekilde olumsuz etkilemiş ve diplomatik ilişkilerin dondurulmasına neden olmuştur.

Son Bir Yılın Dönüm Noktaları

Son bir yıl içinde, Türkiye ve İsrail arasındaki ilişkilerde önemli diplomatik gelişmeler yaşanmıştır. Türkiye Cumhurbaşkanı ve İsrail Devlet Başkanı’nın karşılıklı ziyaretleri, ekonomik işbirliği, enerji projeleri ve bölgesel güvenlik konularını masaya yatırmıştır. Bu ziyaretler, ilişkilerin yeniden canlanmasına büyük katkı sağlamıştır.

Ayrıca, Türkiye Dışişleri Bakanı’nın İsrail ziyaretinin ardından, İsrail Dışişleri Bakanı’nın Türkiye’ye iade-i ziyareti gerçekleşmiştir. Bu ziyaretlerde, iki ülke arasındaki ticaret hacminin artırılması, turizm potansiyelinin değerlendirilmesi ve karşılıklı yatırım fırsatlarının ele alınması gibi konular detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca, bölgesel krizlerin çözümünde işbirliği ve karşılıklı güvenin tesisi için ortak adımlar atılmıştır.

Yaşanan Krizler ve Anlaşmazlıklar

Son bir yıl içinde, Türkiye ve İsrail arasındaki ilişkilerde dikkat çeken krizler yaşanmıştır. Özellikle Gazze ve Kudüs bölgelerinde yaşanan gerilimler, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkileri ciddi şekilde etkilemiştir. Gazze’deki İsrail askeri operasyonları ve sivil kayıpların artması, Türkiye’nin sert tepkisine neden olmuş ve bu durum diplomatik kanalların zaman zaman tıkanmasına yol açmıştır.

Kudüs’te yaşanan olaylar da Türkiye-İsrail ilişkilerinde önemli bir gerilim unsuru olmuştur. Kudüs’ün statüsü ve özellikle Mescid-i Aksa çevresindeki olaylar, Türkiye’nin uluslararası platformlarda İsrail’e karşı sert eleştirilerde bulunmasına neden olmuştur. Bu eleştiriler, diplomatik krizlere ve büyükelçilerin geri çağrılmasına kadar varan sonuçlar doğurmuştur.

2023 Yılında Gelecek Perspektifleri

2023 yılında Türkiye ve İsrail arasındaki ilişkilerin geleceği, hem bölgesel hem de küresel dinamiklerin etkisi altında şekillenecektir. Enerji sektörü, özellikle Doğu Akdeniz’deki doğalgaz rezervleri, iki ülke arasında stratejik işbirliklerinin önünü açabilir. Türkiye’nin enerji koridoru olma potansiyeli ile İsrail’in bölgedeki enerji kaynakları, karşılıklı bağımlılığı artırarak ilişkilerin daha olumlu bir yöne evrilmesine katkı sağlayabilir. Ayrıca, teknoloji ve inovasyon alanında İsrail’in güçlü altyapısı ile Türkiye’nin büyüyen pazarının birleşimi, ekonomik fırsatlar yaratabilir.

Ancak, bu olumlu potansiyelin yanı sıra bazı riskler ve zorluklar da bulunmaktadır. Siyasi anlaşmazlıkların tekrar su yüzüne çıkma olasılığı ve bölgesel güç dengelerindeki değişiklikler, ilişkilerin geleceği üzerinde belirsizlik yaratabilir. Ortadoğu’da yaşanabilecek yeni çatışmalar veya uluslararası diplomatik krizler, iki ülke arasındaki işbirliğini sekteye uğratabilir.