Neden yoksullar daha sık kansere yakalanıyor?

18 Aralık 2023

Kanser, dünyanın en ölümcül hastalıklarından biri. Her yıl milyonlarca insan kanser tanısı alıyor ve tedavi olanağı bulamıyor. Kanserle mücadelede, sosyoekonomik faktörlerin büyük rol oynadığı biliniyor. Peki, neden yoksullar daha sık kansere yakalanıyor ve daha erken ölüyor?

Kanser, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünmesi ve vücudun diğer bölgelerine yayılması sonucu ortaya çıkan bir hastalık. Kanserin nedenleri arasında genetik faktörler, çevresel etmenler, yaşam tarzı ve enfeksiyonlar sayılabilir. Ancak, bu faktörlerin herkes üzerinde eşit bir etkisi yok. Bazı gruplar, kansere yakalanma ve kanserden ölme riskini artıran sosyoekonomik dezavantajlara sahip.

Sosyoekonomik dezavantajlar, kişilerin gelir, eğitim, meslek, konut ve sağlık hizmetlerine erişim gibi alanlarda yaşadığı eşitsizlikleri ifade ediyor. Bu alanlar, kanserle ilişkili risk faktörlerini ve tedavi sonuçlarını doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebiliyor.

Örneğin, yoksul ve eğitimsiz kesimde sigara içme oranı daha yüksek. Sigara içmek, akciğer kanseri başta olmak üzere birçok kanser türünün en önemli nedeni. Ayrıca, yoksul ve eğitimsiz kesimde sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve obezite kontrolü gibi önleyici önlemlere uyum daha düşük. Bu da kolon, meme ve rahim kanseri gibi türlerin riskini artırıyor.

Yoksulluk ve eğitimsizlik aynı zamanda kanserin erken teşhis edilmesini de engelliyor. Kanser belirtilerini fark etmek, doktora başvurmak, tarama testlerine katılmak ve tedaviye ulaşmak için gelir ve bilgi düzeyi önemli bir rol oynuyor. Yoksul ve eğitimsiz kesimde bu süreçlerde yaşanan gecikmeler veya eksiklikler, kanserin ilerlemesine ve tedavi şansının azalmasına yol açabiliyor.

Kanserle mücadelede sosyoekonomik eşitsizlikleri azaltmak için neler yapılabilir? Uzmanlar, bu sorunun çözümü için hem bireysel hem de toplumsal düzeyde önlemler alınması gerektiğini belirtiyor. Bireysel düzeyde, kişilerin kendi sağlıklarına dikkat etmeleri, risk faktörlerinden uzak durmaları, belirtileri göz ardı etmemeleri ve tedaviye uyum göstermeleri tavsiye ediliyor. Toplumsal düzeyde ise, devletlerin sağlık politikalarında sosyoekonomik eşitsizlikleri göz önünde bulundurmaları, sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırmaları, sağlık okuryazarlığını artırmaları ve kanser araştırmalarına destek vermeleri gerekiyor.

Kanser, herkesi tehdit eden bir hastalık. Ancak, bu tehdidin boyutu ve sonuçları herkes için aynı değil. Sosyoekonomik eşitsizliklerin kanser üzerindeki etkisini azaltmak için hem bireylerin hem de toplumların sorumluluk alması şart.