Araştırma şirketi Ipsos’un 31 ülkede gerçekleştirdiği “Popülizm Raporu”, Türkiye toplumunun siyaset, ekonomi, göç ve elitlere ilişkin algılarını küresel düzeyde karşılaştırmalı biçimde ortaya koydu. Rapora göre Türkiye, göçmen karşıtlığı, elitlere güvensizlik ve kuralları zorlayan güçlü lider arayışı gibi popülist eğilimlerde dünya ortalamalarının oldukça üzerinde yer alıyor.
Toplumun Yön Algısı: “Geriye Gidiyoruz”
Türkiye’de katılımcıların %71’i ülkenin “geriye gittiğini” düşünüyor. Bu oran, araştırmaya katılan 31 ülke arasında en yüksek oranlardan biri. Dünya ortalaması ise %57 seviyesinde. Toplumun %68’i ise “yaşadıkları toplumun bozulduğuna” inanıyor. Bu algı, sosyal çözülme ve güvensizlik hissinin yaygınlaştığını gösteriyor.
Raporda öne çıkan bulgulardan biri de Türkiye’deki “otoriter eğilimli lider” arayışı. Katılımcıların %52’si “ülkeyi düzeltmek için kuralları çiğnemeye hazır güçlü bir lidere ihtiyaç olduğunu” ifade ediyor. Bu oran, dünya ortalaması olan %47’nin üzerinde. Tayland (%79) ve Güney Kore (%75) bu eğilimin en yüksek olduğu ülkeler olarak dikkat çekiyor.
Benzer biçimde, katılımcıların %67’si “ülkeyi zenginlerden ve güçlülerden geri almak için güçlü bir lider gerek” görüşünü destekliyor. Küresel ortalamada bu oran %64 seviyesinde.
Elitlere ve Uzmanlara Güven Düşük
Türkiye’de siyasetçilere ve bilgi otoritelerine yönelik güvenin ciddi oranda erozyona uğradığı görülüyor. Katılımcıların %71’i, geleneksel siyasi partilerin “sıradan insanları anlamadığını” düşünüyor. Uzmanlara güven de benzer düzeyde: %72’si, akademisyenler ve alan uzmanlarının halktan koptuğunu savunuyor. Bu sonuçlar, kamuoyunun giderek bilgiye değil, duygulara ve aidiyete dayalı kararlar verdiğini ortaya koyuyor.
Ayrıca, %75’lik bir kesim, ekonomik sistemin “zenginlerin çıkarına çalıştığını” ifade ediyor. Bu oran, popülist söylemlerin beslendiği ekonomik adaletsizlik hissini yansıtıyor.
Göçmen Karşıtlığında Türkiye İlk Sırada
Ipsos’un göçmenlik temalı sorularında Türkiye’nin verdiği yanıtlar, dünya geneline kıyasla ciddi bir karşıtlık barındırıyor:
-
“Göç durdurulursa ülke daha güçlü olur” diyenlerin oranı: %78
(Küresel ortalama: %44)
-
“Göçmenler, yerlilerin işini alıyor” diyenler: %73
(Küresel ortalama: %42)
-
“İşsizlikte öncelik Türk vatandaşlarına verilmeli” diyenler: %77
(Küresel ortalama: %60)
Bu oranlarla Türkiye, Endonezya, Malezya ve Macaristan gibi ülkelerle birlikte göçmen karşıtlığının en yüksek olduğu ülkeler arasında yer aldı.
Halkçı Demokrasi Arzusu Yükselişte
Türk toplumunda doğrudan demokrasiye olan ilgi de oldukça yüksek. Katılımcıların %65’i “önemli kararların seçilmiş yetkililer yerine halk oylamasıyla alınması gerektiğini” düşünüyor. Bu oran, küresel ortalama olan %58’in üzerinde.
Tayland, Güney Kore ve Güney Afrika gibi ülkelerde de benzer eğilimler gözlenirken; Almanya (%52), Hollanda (%45) ve İsviçre (%44) gibi ülkelerde bu oran daha düşük.
Medya ve Bilgi Kaynaklarına Güvensizlik Derinleşiyor
Türkiye’de medya kurumlarına olan güven de oldukça düşük. Katılımcıların %73’ü, ana akım medyanın “gerçekleri aktarmaktan çok para kazanmakla ilgilendiğini” düşünüyor. Bu görüş, Türkiye’yi Şili, Güney Kore ve Arjantin gibi ülkelerle aynı çizgiye getiriyor.
Bu durum, sadece basın kurumlarına değil, bilgi üretiminin geneline karşı bir kuşku ortamının oluştuğunu gösteriyor.
Dünya Genelinde de Popülizm Yükselişte
Ipsos raporuna göre dünya genelinde de “toplumun çöküşü” algısı yaygınlaşmış durumda. Bu çöküş hissini besleyen üç temel etken dikkat çekiyor:
-
Ekonomik memnuniyetsizlik
Vatandaşlar ekonomik güvencesizlik nedeniyle sistemin kendilerini dışladığını düşünüyor.
-
Elitlerle halk arasındaki uçurum
Katılımcıların %64’ü siyasetçilerin kendilerinden kopuk olduğunu düşünüyor.
-
Göç karşıtlığı
Küresel katılımcıların %44’ü göçün durması hâlinde ülkelerinin daha güçlü olacağına inanıyor.
Türkiye’de Popülist Söylem Güçlenirken, Avrupa’da Zayıflıyor
Fransa’da “güçlü lider” arzusuna verilen destek 10 yılda %80’den %42’ye geriledi. Almanya’da ise “kuralları çiğneyebilecek güçlü lider” isteyenlerin oranı sadece %24. Aynı şekilde, Almanya’da göçün durdurulmasının ülkeyi güçlendireceğine inananların oranı da %46 seviyesinde kaldı.
Bu veriler, bazı Batı ülkelerinde popülist taleplerin zamanla gerilediğini, Türkiye gibi ülkelerde ise artışta olduğunu gösteriyor.
Ipsos Popülizm Raporu, Türkiye’de adaletsizlik, elit karşıtlığı ve göçmen düşmanlığı gibi temalarla beslenen popülist eğilimlerin giderek yaygınlaştığını ve toplumun büyük bölümünün mevcut düzene karşı “güçlü ama kuralları çiğnemeye istekli” bir lider arayışında olduğunu ortaya koyuyor. Bu eğilimler, demokratik yapı üzerinde ciddi tartışmalar yaratabilecek dinamikleri içinde barındırıyor.
- İTÜ Mezuniyetinde Rektöre Sırt Çevirdiler: Öğrencilerden Mandal’a Islıklı Protesto - 13 Temmuz 2025
- CHP’den Operasyonlara Sert Yanıt: “Geri Adım Yok, Artacak Tek Şey Oylarımızdır” - 13 Temmuz 2025
- Kamudan Dev Elektrik Harcaması: 7 Ayda 1,1 Milyar TL’lik Fatura, Aslan Payı Yine Aynı Şirketlerde - 13 Temmuz 2025
