İnsanlar gibi maymunlar da ‘Tekinsiz vadiye’ düşüyor

30 Ekim 2021

Princeton Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, insanların yaşadığı ve “tekinsiz vadi” şeklinde bilinen gizemli ve görsel bir olguda yeni bir gelişme olduğunu aktarıyorlar. Bilim insanları, söz konusu olguyu maymunların da algılayabildiğini keşfetmiş.

Neredeyse üç asır önce Japon bir araştırmacının icat ettiği bu terim, insanların ister bilgisayar canlandırması olsun, ister android; mümkün olduğu kadar insana benzer şekilde tasarlanan fakat bir şekilde eksik kalan suretlere baktıklarında oluşan endişe verici hissi tanımlıyor.

Film seyredenler terime aşina olmayabilse de; mesela “İnanılmaz Aile” gibi filmlerdeki orantısız karikatür figürlerini sevmenin, “Kutup Ekspresi” filmindeki daha gerçekçi görünen karakterleri benimsemekten çok daha kolay olduğunu anlarlar. Aynı anda hem gerçekçi görünen hem de görünmeyen yapay insan görüntüleri, izleyicilere duygusal bir rahatsızlık veriyor.

Princeton Üniversitesinde çalışan ve iletişimin evrimsel temeline yönelik daha derindeki soruları cevaplamak isteyen araştırmacılar, Hint şebeklerinin de tekinsiz vadiye düştüğünü keşfederek son zamanlarda bu konu üzerine ortaya çıkan bilimsel bulgulara yenilerini eklemişler. Bulgulara göre maymunlara benzeyen fakat mükemmel olmayan tasvirlere bakan Hint şebekleri de bu tepkiyi veriyor.

Araştırmaya öncülük eden ve Princeton Sinirbilim Enstitüsünde yardımcı psikoloji profesörü olan Asıf Gazanfer, “Gerçekçiliğin artırılması, tasvirin daha çok kabul edileceği anlamına gelmeyebilir” diyor. Böyle bir şey, insan dışındaki başka bir hayvanda ilk defa bulunmuş. Princeton Psikoloji Bölümünde uzman araştırma görevlisi olan Shaw Steckenfinger’in eş yazarlığını yaptığı makale, iki hafta önce PNAS bülteninde yayımlandı.