İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Türkiye’ye çağrı: Türkmenlere baskıyı durdurun

3 Kasım 2021

İnsan Hakları İzleme Örgütü Türkiye’ye göç eden ve özellikle Tükmenistan’daki yönetimi eleştiren Türkmenlerin baskı altında olduğuna ve durumlarının kötüleştiğine dikkat çekti. Örgütten yapılan açıklamada Türkiye’de yaşayan Türkmenlerin, Türkmenistan’daki yetkililerinin Türk emniyet birimleri üzerine kurduğu baskı sonucu tehdit ve hatta fiziksel saldırıya maruz kaldığı belirtildi.

Amerika Birleşik Devletleri merkezli örgüt açıklamasında, Türkmen hükümetine tacizlerini sona erdirmesi, Türk yetkililere de uluslararası yasal yükümlülüklerine uygun şekilde Türkiye’de yaşayan Türkmen uyrukluların hak ve özgürlüklerini koruma altına alması çağrısında bulundu.

Türkiye’de yaklaşık bir milyonun üzerinde Türkmen uyruklunun yaşadığı tahmin ediliyor. Türkmenler vizesiz seyahat edebildikleri nadir ülkelerden biri olan Türkiye’de yıllık olarak yenilenebilen oturum izni elde edebiliyor ve kültürel ve dil yakınlığı dolayısıyla topluma başarılı şekilde uyum göstererek çalışıyor, aile kuruyor ya da eğitim görüyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, son yıllarda Türkmen yetkililerin yasaya aykırı şekilde Türkmenlerin pasaportlarını yenilemeyi reddettiği ve kimlik belgelerini yenilemek için ülkeye geri dönmeye zorladığını belirtiyor. Pasaportları yenilenemeyen Türkmenlerin Türkiye’deki göçmenlik statülerini ispatlayamaması nedeniyle çalışma, eğitim, aile kurma doğum, ölüm kaydı gibi birçok hizmetten mahrum kaldığı kaydediliyor.

“Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi hazırlıkları sırasında durum değişti”

Türk yetililerin uzun süre Türkmen göçmenlere karşı anlayışlı davrandığı ve süresi dolan pasaportları nedeniyle cezalandırmadığının altı çizilen açıklamada durumun 12 Kasım’da İstanbul’da yapılması planlanan Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi toplantısı için hazırlık sürecinde değiştiğine dikkat çekiliyor. Bu kapsamda birçok sivil Türkmen aktivistin keyfi şekilde tutuklandığı, Türkmenistan’a derhal sınırdışı edilmekle tehdit edildiği belirtiliyor.

Bunun haricinde Türkmen yetkililerin Türkiye’deki Türkmen aktivistleri düzenli şekilde taciz ve tehdit ettiğine dair kanıtların da olduğu belirtilen açıklamada, “Türkiye’nin hukukun üstünlüğü ilkesine bağlı şekilde davranarak ve jeopolitik çıkarlarını ilerletmek için Türkmen yetkililerin yasadışı talepleri doğrultusunda Türkmen aktivistlere baskı uygulamayı, topraklarındaki hukuk ihlallerini örtmeyi sona erdirmesi” çağrısında bulunuldu ve Türkiyenin uluslararası yükümlülüklerine dikkat çekildi.

Örgütün görüş aldığı uzmanlar bu durumun Türkmenistan’ı toplantıya katılmaya ikna etmeye çalışan Türk yetkililerin yurtışındaki sivil aktivist faaliyetlerin sona ermesi arayışındaki Türkmen hükümetinin talebi yerine getirmek üzere ortaya çıktığını ifade ediyor.