ABD’li ve Avrupalı bilim insanları, Süpernova yıldız patlamaları sonucu oluÅŸan iki “nötron yıldızının” 130 milyon yıl önce çarpışmasıyla meydana gelen yerçekimsel dalgaları keÅŸfetti.
Albert Einstein’ın ünlü izafiyet teorisinin odağındaki yerçekimsel dalgalar ve ortaya çıkardıkları ışık, dedektörler aracılığıyla ilk kez doÄŸrudan algılanabildi.
Uzaybilimciler, böylece altın ve platin gibi ağır kimyasal elementlerin nötron yıldızlarının bu şekilde çarpışarak birleşmeleri sonucu evrene yayılabildiğini de ortaya çıkardı.
Yerçekimsel dalgalar, birbiriyle çarpışan kara delikler ve yıldız çekirdeklerinin çökmesi gibi evrendeki ÅŸiddetli olaylar nedeniyle uzayzamanın dokusunda görülen kıpırtılar anlamına geliyor. Uzaydaki bu dalgalar araÅŸtırılarak, “Büyük Patlama”nın ve geçmiÅŸin izleri aranıyor.
Büyük buluÅŸun odağındaki dalgalar, ABD merkezli LIGO laboratuarı ile Ä°talya’daki Virgo adı verilen dedektör aracılığıyla, 17 AÄŸustos’ta ölçümlendi.Â
Kaliforniya eyaletindeki LIGO Laboratuarı’nın baÅŸkanı David Reitze, “Bu hepimizin beklediÄŸi andı” dedi.
LIGO’nun dedektörü, evrendeki kozmik sarsıntı ve çarpışmalardan oluÅŸan yerçekimsel küçük dalgaları tespit etmesi amacıyla, ABD’nin Louisiana eyaletindeki boÅŸ ormanlık bölge Livington’a yerleÅŸtirilmiÅŸti.
İki yıl önce güncellenerek geliştirilen bu dedektör, dört kez kara deliklerin çarpışmasını algıladı.
Yıldızlar nasıl çarpıştı?
Bahsedilen çarpışma, NGC 4993 adı verilen galakside, yaklaşık 1000 milyar kilometre uzaklıktaki Hydra Takımyıldızı’nda gerçekleÅŸti.
130 milyon yıl önce, daha dinozorlar Dünya’da dolanırken yaÅŸanan çarpışma o kadar uzaktaydı ki, yerçekimsel dalgalar ve ışık sadece bize kadar ulaÅŸtı.
Dev yıldızların patlaması anlamına gelen Süpernova sırasında uzaya yayılan kalıntı çekirdekler, bu yıldızları oluşturdu.
Bu yıldızlar 30 km’den büyük olmasa da, kütleleri GüneÅŸ’ten yaklaşık yüzde 20 daha fazla. Ãœstelik bir çay kaşığı boyutunda olanlar bile, milyarlarca tonluk kütleye sahip.
Süpernova sırasında yıldızların atomlarında proton ve elektronlar birleÅŸerek tamamen nötronlardan oluÅŸan nesneler yaratıyor. ‘Nötron yıldızı’ tanımı da buradan geliyor.
Yerçekimsel Dalgalar hakkında bilinenler
- Einstein’ın Ä°zafiyet Teorisi’nin bir parçası
- Çarpışma gibi şiddetli olaylar sonucu uzayzaman dokusunda oluşan kıpırdanmalar anlamına geliyor
- Hızı artan kütlelerı ışık hızında yayılan dalgalar üretiyor
- Bu dalgaları algılayabilecek teknolojiye ulaşmak on yıllar aldı
- Bu alıcılar, birleşen kara delikler ve nötron yıldızlarını da tespit edebiliyor
Ligo / Virgo araştırmacıları, L şeklindeki uçsuz bucaksız tünellere lazerlerle ateş ediyor, dalgalar da lazer ışıklarını bozuyor.
Bu dalgaların keşfedilmesi ile, evren hakkında yeni araştırmaların da yolunun açıldığı belirtiliyor..
Ãœnlü fizikçi Stephen Hawking, BBC’ye daha önce yaptığı açıklamada, evrene “farklı bir gözlemci pencereden” bakmanın öngörülemez sürprizlere gebe olabileceÄŸini söylemiÅŸti.
Hawking, “Daha hâlâ gözlerimize, daha doÄŸrusu kulaklarımıza inanamıyoruz çünkü yerçekimsel dalgaların sesine uyandık” demiÅŸti.
- Bilim İnsanları, Bazı Kişilerin Neden Covid Olmadığını Buldu - 21 Haziran 2024
- Tüketicinin İyimserliği Azalıyor - 21 Haziran 2024
- AkÅŸener, ErdoÄŸan’dan Ne Ä°stedi? - 7 Haziran 2024
