Gazeteci örgütlerinden Türkiye raporu

4 Mayıs 2020

Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) tarafından hazırlanan 2020 yılı basın özgürlüğü endeksinde Türkiye 180 ülke arasında 154’üncü sırada yer aldı. Türkiye, geçen yıl 157. sıradaydı.

Türkiye’de tutuklu gazeteci sayısıyla ilgili basın örgütlerinden farklı açıklamalar yapıldı.

Türkiye Gazeteciler Sendikası raporuna göre 1 Nisan 2020 tarihi itibariyle yargı reformuna rağmen 85 gazeteci hala hapiste.

Diyarbakır merkezli çalışma yapan Dicle Fırat Gazeteciler Derneği raporuna göre ise bu sayı 104.

Erdoğan’ın basını ‘virüs’ olarak nitelemesine atıf yapıldı

Dicle Fırat Gazeteciler Derneği açıklamasında Türkiye’de ‘basına yönelik baskıların sistematik hale geldiği’, ‘hükümete yakın olan gazetecilerin’ dışında kalan tüm gazetecilerin ‘bu baskıdan nasibini aldığı’nı savunuluyor:

“Öyle ki, muhalif basının bir parçası olup da hakkında soruşturma veya dava açılmayan gazeteci neredeyse yok. Tüm dünyada ilk hedef Koronavirüs ile etkin bir mücadele yürütmek iken Türkiye’de gazetecilerin böylesi bir süreçte bile hedef tahtasına oturtulması basın özgürlüğü tablosunu daha da karartmaktadır.

“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın basını ‘Virüs’ diye niteleyen açıklaması, baskıların boyutunu göstermek açısından yeterli bir örnektir. Hal böyleyken, bir kez daha hatırlatma ihtiyacı duyuyoruz; Basın yok edilmesi gereken bir virüs değil, özgür bir toplum için olmazsa olmazlardandır.”

TGS raporunda 2020 Türkiye’sinde gazetecilerin kalemlerini özgürce kullanamadığını ifade etti:

“Son 10 yılda medya çalışanları üzerindeki baskının sadece parmaklıkların ardıyla sınırlı olmadığını, medya sahipliğinin yandaşlaştırıldığını, davalar ile gazetecilerin yıldırılmak istendiğini, medya çalışanlarına fizikî saldırılarla gözdağı verildiğini herkes biliyor. Gazeteciler özgürlüğünü yitirirken toplumumuz haber alma hakkını, ülkemiz de demokrasisini kaybediyor.”

TGS, Türkiye’de medya özgürlüğü alanında yaşanan ihlallerini şu şekilde sıraladı.

‘Yargı Reformu’na rağmen 85 gazeteci hâlâ hapiste (1 Nisan 2020 itibarıyle bu sayı 86’ydı)
Son bir yılda 103 gazeteci, 108 kez gözaltına alındı.
Gazeteciler en az 239 günü gözaltında geçirdi.
Son bir yılda 28 gazeteci cezaevine girdi.
Bu gazetecilerden 9’u hâlâ tahliye edilmedi.
6 gazeteci, iddianame hazırlanmasını bekliyor.
11 gazeteci gözaltındayken darp edildiğini beyan etti.
2 gazeteci çıplak aramaya maruz kaldığını bildirdi.
Son bir yılda gazetecilere en az 76 yeni soruşturma açıldı.
Gazetecilerin sanık veya davalı olduğu en az 166 yargılama yapıldı.
48 gazeteci beraat etti.
Gazeteciler toplamda en az 178 yıl 6 ay 9 gün hapis cezasına çarptırıldılar.
Gazeteciler aleyhine en az 148.380 TL tutarında adli para cezası verildi.
Son bir yılda en az 37 gazeteci fiziki saldırıya maruz kaldı.
Fiziki saldırıya uğrayanların 23’ü ulusal, 14’ü yerel medya çalışanı.
Son bir yılda RTÜK’ten medyaya 20 idari yaptırım kararı çıktı.
RTÜK toplamda 16 defa yayın durdurdu.